Başy » Kitaplar » Пыгамберимизиң өйлененлере 100 весъети
ӨЙЛЕНМЕГИҢ ФАЗЫЛЕТИ
1. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Ника мениң сүннетимдендир. Ким мениң сүннетиме амал этмесе, ол менден дәлдир. Өйлениң! Чүнки мен бейлеки ымматларың янында сизиң көплүгиңиз билен өвүнерин. Кимиң мадды мүмкинчилиги бар болса, деррев өйленсин. Эгер мадды тайдан мүмкинчилиги болмаса, ораза тутсун».
النكاح سنتي فمن رغب عن سنتي فقد رغب عني تناكحوا تكثروا فاني اباهي بكم الامم يوم القيامة حتي بالسقط
ИҢ ХАЙЫРЛЫ АЯЛ
2. Ресулаллах алейхыссалату вессаламың азат эден гулы Севбан разыяллаху анх гүррүң берйәр: «Алтын-күмүш йыгнамак билен багланышыклы «Тоба» сүресиниң 34-нҗи аяты-җелилеси назыл болан вагтында халк:
-Эгер шейле болса, нәхили мал йыгнамалы?-дийип, сораг бердилер. Хезрети Омар:
-Муны мен сорап, сизе җогабыны айдайын-дийди. Мен хем онуң ызындан гитдим. Хезрети Омар:
-Эй, Аллахың Ресулы, биз хайсы малдан эдинсек говы болар?-дийип сорады. Бу сорага Ресулаллах алейхыссалату вессалам шейле җогап берди:
-Сизиң хер бириңиз шүкүр эден калп, зикир эден дил, ахыръет ишиңизе ярдамчы болҗак мөмүне аял эдинсин.
САЛЫХА АЯЛ
3. Эбу Умаме разыяллаху анхың роваятына гөрә, Ресулаллах алейхыссалату вессалам шейле буйрупдырлар: «Мөмүн Аллаха таквачылыкдан соң, салыха аялдан көп хайыр гөрер. Шейле аял әри нәме эмир этсе, оңа боюн болар. Әри оңа середен-де, кейпи гөтерлер. Әри бир иши этҗекдиги я-да этмеҗекдиги хусусында касам этсе, аял муны ерине етирип, оны эден касамындан халас эдер. Эркек өйүнден дашлашып узак ере гитсе, аял хем өз намысыны хем әриниң малы хусусында хайырлы хем дүрс херекет эдер».
ДИНДАРА ӨЙЛЕНМЕЛИ
4. Абдуллах Ибни Амр разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Аяллара гөзелликлери себәпли өйленмәң. Чүнки гөзелликлериниң оларың улумсылыгына себәп болуп, оларың мертебелериниң песелмегинден ховатыр эдилер. Олара мал-мүлклери себәпли-де өйленмәң. Себәби мал-мүлкүң олары аздырмак горкусы бардыр. Диңе олара диянаты (диндарлыгыны) эсас эдинип өйлениң. Бурны кесик, гулагы дешик, диндар бир чорының эркин аяллардан хайырлыдыгына касам болсун».
لاتنكح المرأة لجمالها فلعل جمالها يرديها ولا لمالها فلعل مالهايطغيها وانكح المرأة لدينها
ГЫЗЛАРА ӨЙЛЕНИҢ
5. Увейм ибни Саиде разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Гызлара өйлениң. Чүнки оларың агызлары датлы, чага догурмага укыплы, аза-да разы боларлар».
АМАНАТ
6. Эбу Саид разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Кыямат гүнүнде Аллахың иң әхмиет берҗек аманаты әр-аялың арасындакы аманатдыгы шүбхесиздир. Әр-аял бири-бири билен ичгин боланларындан соң, аялың сырларыны эркегиң паш этмеси иң улы хыянатдыр».
ӨЙЛЕНҖЕК МАШГАЛАҢА СЕРЕТМЕК
7. Мухаммет ибни Меслеме разыяллаху анх гүррүң берйәр: «Мен бир аяла өйленмек иследим ве гизлинликде оңа серетдим» диенде, төверегиндәкилер оңа:
-Сен Ресулаллахың эсхабындан болуп шу иши этдиңми?- дийип, оны айыпладылар. О-да шейле җогап берди:
-Мен Ресулаллах алейхыссалату вессаламың: «Аллах бир кимсәниң калбына кимдир бирине өйленмек дуйгусыны салан болса, оңа середениниң зыяны ёкдур» диенини эшитдим.
اذا اوقع الله في نفس احدكم من امرأة فلينظر اليها فانه احري ان يدوم بينهما
Мугире Ибни Шубе гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессаламың янына гелип, өйленмек ислейән гызым хакында гүррүң бердим. Ол маңа:
-Бар, гит-де гөр, сениң оны гөрмеклигиң бири-бириңизе мухаббет ве үнсиетиңизиң (ыснышыгыңызың) довамлы болмагы үчин әхмиетлидир-дийди. Мен Энсардан бир машгаланың янына гелип, эне-атасына оны ислейәндигими айтдым ве Ресулаллахың айданыны олара етирдим. Олар бирхили халамадык ялы гөрдилер. Өз отагында гүррүңимизи диңләп отуран Хыдр атлы гыз:
-Эгер-де Ресулаллах алейхыссалату вессалам серетмегиңи эмр эден болса, серет, ёгса серетме-дийип, бу иши хас-да улалтды.
Мугире сөзүни шейле довам эдйәр: Мен ол гыза серетдим ве оңа өйлендим. Мугире гыз билен араларындакы ылалашык хакында-да гүррүң берди.
РУГСАТ
8. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам: «Дул аяла сала салынман, яш гыздан ругсат соралман никаланмаз» диенинде, сахабалар сорады:
-Эй, Аллахың Ресулы! Онуң ругсады нәхили болар? Аллахың Ресулы:
-Дыммаклыгыдыр-дийип, җогап берди.
ГЫЗЫҢ ГӨВНИ БОЛМАСА, ДУРМУША ЧЫКАРМАҢ
9. Ибни Бурейде какасы Бурейдеден накыл эдйәр: Бир яш гыз Ресулаллах алейхыссалату вессаламың янына гелип:
-Эй, Ресулаллах, какам гүзераныны говуландырмак үчин мени доганының оглуна дурмуша чыкарды-дийип, шикаят этди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам бу никаны кабул эдйәндиги я-да этмейәндиги барадакы меселәни гызың өзүне гойды. Гыз шейле дийди:
-Мен какамың эден ишини кабул этдим. Эмма шейле иши этмәге какаларың хакларының бардыгыны я-да ёкдугыны билмек иследим.
ГАЛЫҢСЫЗ (ШИГАР) НИКА
10. Ибни Омар разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам шигар никаны гадаган этди. Шигар ника-гызыңы я-да гыз уяңы галыңсыз берип, дерегине бириниң гызыны я-да гыз уясыны галың төлемән алмакдыр.
ГАЛЫҢ
11. Эбу Саидил Худри разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам Айша разыяллаху анханы бахасы элли дирхеме дурян өй гошларының хасабына өзүне никалады.
МАШГАЛАҢ ҮЧИН САРП ЭДИЛЕН ПУЛ
12. Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: «Аллах ёлуна сарп эдилен пул, бир гул азат этмек үчин берлен пул ве машгалаңа сарп эдилен пул. Ине, шуларың ичинде иң согаплысы машгалаң үчин сарп эдилен пулдур».
دينار انفقته في سبيل الله و دينار انفقته في رقبة ودينار انفقته علي اهلكاعظمها اجرا الذي انفقته علي اهلك َ
НИКА ГЫЙЛАНДА ЫЛАХЫ АЙДЫМ АЙТМАК
13. Ибни Аббас разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Хезрети Айша Энсардан якын гөрйән гызларының бирини дурмуша чыкарды. Ресулаллах гелип:
-Яш гызы адамсының янына угратдыңызмы?-дийди. Өйдәкилер:
-Хава-диенлеринде, Серверимиз:
-Гызың янында ылахы айдян бирини ибермедиңизми?-дийип сорады. Ене өйдәкилер:
-Ёк, ибермедик-дийдилер. Ресуллаллах алейхыссалату вессалам:
-Кәшгә иберседиңиз. Чүнки энсарылар араларында газал окамак адаты дәп болан җемагатдыр. «Сизе гелдик, сизе гелдик, сизе салам, бизе салам» дийип, ичинде гүнә болмаян ылахылар айдян бирини иберседиңиз-дийди.
Мүҗәхит мерхум гүррүң берйәр: Мен Ибни Омар разыяллаху анхуманың янындадым. Шол вагт бир депрегиң сеси эшидилди. Ол дерхал ики бармагыны гулагына дыкып, о ерден деррев ара ачды. Соңра:
-Ресулаллах алейхыссалату вессалам хем шейдипди-дийди.
ӨЛЕН ЧАГА
14. Эбу Хурейре разыяллаху анхдан. Пыгамберимиз айтды: «Ики чагасы өлен кимсе билен Жәхеннемиң арасында дивардан перде бардыр».
من مات له اثنان من الولد فقد احتظر بحظار من النار
ХАС ХАЙЫРЛЫСЫ
15. Хезрети Энес разыяллаху анх гүррүң берйәр: Бир гүн Ресулаллах алейхыссалату вессалам Энсардан бириниң җайының үстүне гупба дикенини гөрди-де:
-Бу нәме?- дийип сорады.
-Бу пыланының салдыран гупбасыдыр-дийдилер. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Мунуң үчин сарп эдилен пул Кыямат гүни эеси үчин мусаллатдыр-дийди. Бу сөз Энсара етенде, җайының гупбасыны деррев йыкды. Соң Ресулаллах алейхыссалату вессалам ене бир гүн шол ерден гечип барярка, гупбаны гөрмеди-де, себәбини сорады.
-Сизиң айданларыңызы эшитди-де, деррев йыкды-дийдилер. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Аллах оңа рахмет кылсын, Аллах оңа рахмет кылсын-дийип, дога этди.
ГАТНАШЫК ВАГТЫНДА ӨРТҮНМЕК
16. Утбе ибнул Абдис-Сулеми разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Аялыңыз билен гатнашык этҗек вагтыңыз өртүниң, эшеклер ялы чүв-ялаңач болмаң».
АЯЛЫҢ ЫЗЫНДАН ЯНАШМАК ХАРАМДЫР
17. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Аллах аялының ызындан янашан кимсә рахмет назары билен серетҗек дәлдир».
Хузейме Ибни Сабит разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Аллах, хакы беян этмекде хая талап этмез. Ол бу сөзлерини үч гезек гайталады, соңра-да сөзүни шейле довам этди: «Аялларыңыза ызындан якынлык этмәң».
ДАШЫНА ДӨКМЕК
18. Хезрети Омар разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам аял ругсат бермесе, менини (тохумы) дашына дөкмеги гадаган этди.
ЧАГАНЫҢ ПЕРЯДЫ
19. Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Кыямат гүнүнде кичиҗик чага «Женнеде гир» дийлер. Чага газап билен Женнедиң гапысына гелер-де: «Диңе эҗем ве какам билен биле Женнеде гирерин» дийип, диренип дурар. Шол вагт: «Эҗесини, какасыны-да билеликде Җеннеде гоюң» дийлер.
ان المولود يقال له ادخل الجنة فيقف علي باب الجنة فيظل محبنطأ اي ممتلأغيضا وغضبا ويقول لاادخل الجنة الا وابواي معي،فيقال ادخلوا ابويه معه الجنة
МУТА НИКАСЫ ХАРАМДЫР
(Бир мукдар пул берип, вагтлайынча әр-аял болуп яшамак)
20. Ибни Месуд разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам Эвтас газадының болан йылында мута никасына ругсат берди, соң болса, оны ятырды.
Ибни Аббас разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ысламың гелен вагтында мута никасы барды. Бир киши нәтаныш бир ере баранда, эгер-де узак вагтлап ол ерде эгленҗек болса, ерли аялларың бири билен никалашарды. Аял онуң чай-сувуна середип, затларыны горарды. Бу ягдай: «Олар намысларыны (ферҗлерини) горарлар. Диңе аяллары ве кенизеклери муңа гошулмаз. Олара якынлык эденлери себәпли гынанмазлар» («Муъминун» сүреси; 6-аят) манысындакы аят гелйәнчә довам этди. (Бу аят геленинден соң, мута харам дийлип, ыглан эдилди.)
Мухаммет Ибнул Ханафиййе гүррүң берйәр: Хезрети Алы Ибни Аббас разыяллаху анхума дийди ки: Ресулаллах алейхыссалату вессалам Хайбар газады гүни аяллар билен мута никасыны, эшек этлериниң ийилмесини харам кылды.
Ибни Омар разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Омар Ибнул-Хаттаб халыпа боланда халка хытап этди ве шейле дийди: «Ресулаллах алейхыссалату вессалам бизе үч гезек мутаны харам кылды. Мута никасы билен яшаяның бардыгыны эшидәйсем, оны даш билен уруп өлдүрҗекдигиме ант ичйән. (өйленмедик болса, 100 таяк урлар) Шундан соң дашланып өлдүрилмекден өзүни халас эдер ялы, Ресулаллахың оны харам кыландан соң халал кыландыгына хер ким дөрт шаят гетирип билмелидир».
ДЕҢЛИК
21. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Нутфелериңиз (тохумларыңыз) үчин аялың хайырлысыны сайлаң. Өзүңизе лайык боланына өйлениң, деңлериңизиң гызларыны исләң».
«Ника гулчылыгың бир гөрнүшидир. Сиз гызыңызы киме берйәндигиңизе үнс бериң».
النكاح رق فلينظر احدكم اين يضع كريمته
«Гызыны бозук кимсә берен, онуң билен гатнашыгы кесип, оны ода атан мысалыдыр».
من زوج كريمته من فاسق فقد قطع رحمها
АДАЛАТ
22. Хезрети Айша разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам бир себәбе гөрә аялы Сафийе бинти Хуйей разыяллаху анхадан өйкеләпди. Сафийе маңа:
-Эй, Айша Ресулаллах алейхыссалату вессаламы менден разы эдер ялы чәрәң бармы? Эгер сен шуңа чәре тапып билсең, Ресулаллахың мениң яныма гелмели гүнүни саңа багышлаян-дийди. Мен:
-Хава, бар-дийдим-де, загферана боялан бүренҗегими алдым. Онуң непис ысының яйрамасы үчин үстүне сув сепдим. Соңра оны башыма атып, гидип Ресулаллахың янында отурдым. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Эй, Айша, менден узак дур, бу гүн сениң гезегиң дәл-дийди. Мен-де:
-Бу Аллахың лутфудыр. Ислесе берер-дийдим ве Сафийе билен арамыздакы болан ваканы гүррүң бердим. Муны эшидип, Ресулаллах алейхыссалату вессалам Сафийедан разы болды.
АРАЧЫ
23. Эбу Рухм разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Иң хайырлы шепагатлардан бири өйленҗек ики кишиниң арасында ярдамчы болмакдыр».
БЕЗЕНМЕК
24. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: «Бир гүн Усаме разыяллаху анху ишикден аслышып ере йыкылды. Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем маңа:
-Онуң йүзүни сүпүришдир-дийди. Мен бирхили тисгиндим. Ресулаллах алейхыссалату вессалам онуң ганыны ялап йүзүнден айырмага башлады. Соңра болса:
-Эгер Усаме бир гыз болан болсады, оны безәп той гүнүне тайярлардым-дийип, гызларың безенип, дурмуша чыкмага тайярлык гөрмеклерини ышарат эдйәрди.
МӘХИРЛИ ГАТНАШЫК
25. Ибни Аббас разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Сизиң иң хайырлыңыз машгаласына мәхир-мылакатлы боланыңыздыр. Машгаласына иң мылайымыңыз мендирин».
Абдуллах ибни Амр (Ибнул-Ас) разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Сизиң иң хайырлыңыз аялларына юмшак боланыңыздыр».
ЯНЁЛДАШЫҢ БИЛЕ ЯРЫШ
26. Хезрети Айша разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам билен ылгамакда ярышардым. Илки ярышда мен еңдим. Бир йыл соңра болса, мен еңиши элден гидирдим.
ГАБАНҖАҢЛЫК
27. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам Сафийя бинти Хуйей разыяллаху анха өйленип, Мединейи-Мүневверә гелен вагтында Энсарың аяллары мениң яныма гелип, онуң оваданлыгы хакында гүррүң этдилер. Мен таналмаз ялы болуп, үстүми өртүп, оны гөрмәге гитдим. Ресулаллах алейхыссалату вессалам гөзүмиң ачыклыгы үчин мени танады. Мен деррев ызыма өврүлдим. Ресулаллах алейхыссалату вессалам ылгап ызымдан етип, мени гуҗаклады-да:
-Сафийяны нәхили гөрдүң? -дийип сорады. Мен болса:
-Гойбер мени! О-да яхуди аялларындан бир аялдыр-дийдим.
Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: Зейнеп бинти Җахш гахар-газап билен ругсат сораман, отагыма гирйәнчә гүндешлеримиң маңа гахар эдйәндиклерини билемокдым. Зейнеп мениң отагыма гирип:
-Эй, Аллахың Ресулы! Эбу Бекриң гызының бойнуңыздан гуҗакламасы сизе етерликми?-дийди. Соңра маңа йөнелди. Мен ондан йүзүми өвүрдим. Ресулаллах алейхыссалату вессалам сакланып билмән:
-Оңа җогап бер ве өзүңи гора-дийди. Шундан соң мен Зейнебе бермели җогабы бердим. Онуң дили тутулып, геплемез ялы хала гелди. Мен агзындакы түйкүликлер гурандыр өйтдүм. Ресулаллах алейхыссалату вессаламың болса, хошаллыкдан йылгыряндыгыны гөрдүм.
ОЮНҖАК
28. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: Мен Ресулаллах алейхыссалату вессаламың янында вагтым гурҗакларым биле ойнардым. Ресулаллах алейхыссалату вессалам болса, мениң яныма җораларымы иберерди. Соң олар билен биле ойнардым.
САЛЫХ ӨВЛАТ
29. Эбу Хурейре разыяллаху гүррүң берйәр: «Адам оглуның өлмеги билен онуң әхли амалы кесилер. Диңе үч затдан кесилмез. Булардан бири-де өзи үчин дога эден салых огулдан гелйән амал кесилмез».
СОҢКЫ ҮЧ ВЕСЪЕТ
30. Хезрети Умми Селеме разыяллаху анха гүррүң берйәр: Ресулы-Экремиң дили басылып сеси кесиленде, шу үч зады весъет этди: «Намаз, намаз (намазы довам эдиң). Элиңизиң ашагындакылара гүйҗүнден артык иши теклип этмәң. Аялларыңыз хакында Аллахдан горкуң. Олар сизиң элиңизде эркинликлерини йитирендирлер. Олары Аллахың ады билен әхт эдип алдыңыз ве Аллахың ады билен олары өзүңизе халал этдиңиз. (Аллахдан горкуң, олар билен мылакатлы болуң). -Ибн Маҗе-
الصلاة الصلاة وما ملكت ايمانكم لاتكلفوهم ما لايطيقون الله الله في النساء فان هن عوان في ايديكم يعني اسراء اخذتموهن بامانة الله واستحللتم فروجهن بكلمة الله
ХАЛАНЫЛМАЯН ГАБАНҖАҢЛЫК
31. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Габанҗаңлыгың кәбирини Аллах сөер, кәбирини сөймез. Аллахың сөййән габанҗаңлыгы эрбетлик боландыгына кувватлы эсас дөрәнде йүзе чыкан габанҗаңлыкдыр. Аллахың халамаян габанҗаңлыгы-да дүйпли эсасы болмадык халатындакы габанҗаңлыкдыр».
ЕРСИЗ ШҮБХЕ
32. Ибни Омар разыяллаху анх гүррүң берйәр: Чөлде яшаян бедевилерден бири Ресулаллах алейхыссалату вессаламың янына гелди-де:
-Эй, Ресуллаллах, аялым мениң дүшегимде гап-гара чага догурды. Бизиң машгаламызың арасында асла гарасы ёк-дийди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Сениң дүелериң бармы?-дийип сорады. Ол адам:
-Хава бар-диенде:
-Реңклери нәхили?-дийип сорады. Ол:
-Гызыл-дийип, җогап беренде, Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Араларында гарасы-да бармы?-дийди. Ол:
-Ёк-дийди.
-Боз дүе бармы?-диенде:
-Хава, бар-дийди.
-О нәме себәпден бейле болды?-диенде, ол адам:
-Белки бир дамара чекендир-диен вагты, Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Сениң оглуң-да бир дамара чекен болмагы мүмкиндир-дийди.
ӘРИНИ ГЫНАНДЫРАН АЯЛ
33. Эбу Умаме разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессамың янына бир аял гелди. Янында хем ики саны чагасы барды. Аял чагаларының бирини аркасына алыпдыр, бейлекисини болса, янында йөредйәрди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам онуң халыны гөрүп, шейле буюрды: «Олар хамыла боларлар, чага догурарлар, эмдирерлер, чагаларына җуда мәхир-мылакатлыдырлар. Эгер әрлерине гадыр билмезлик этмеселерди, аялларың намаз кыланлары деррев Җеннете гирерди.
حاملات والدات مرضعات رحيمات باولادهن لولا ما يأتين الي ازواجهن دخل مصلياتهن الجنة
ТАЛАК ДИЙМЕКДЕ ОЮН ЁК
34. Эбу Муса разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Ынсанларың бир кысмына нәме боляр ки, Аллахың серхеди билен оюн эдерлер. Олардан бири чыкып: «эй, аял, сени бошатдым, сени ызыңа бердим, сени бошатдым» диер дурарлар».
АЯЛЫҢ ТАЛАГЫМЫ БЕР ДИЙМЕСИ МЕКРУХДЫР
35. Ибни Аббас разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Дүйпли себәп ёк еринден әринден талагыны соран аял Женнедиң ысыны хем алмаз. Аслында Женнедиң ысы пыяда кырк йыллык ёлдан гелйәндир».
ЙИГРЕНЧ ГҮЙЧЛЕНЕНДЕ АЙРЫЛЫШМАК
36. Амр Ибни Шуайб какасының ве атасының (разыяллаху анхум) айданларыны гүррүң берйәр: Хабибе бинти Сехл, Сабит ибни Кайс ибни Шеммас разыяллаху анхуманың никасындады. Сабит гысга бойлы, гөрмексиз адамды. Бир гүн Хабибе Ресулаллах алейхыссалату вессаламың янына гелип:
-Эй, Аллахың Ресулы! Алладан ант ичйән, эгер Аллахдан горкмасамдым, әрим яныма геленде, онуң йүзүне түйкүрердим-дийди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Галың хөкмүнде алан багыңы ызына берермисиң?-дийди. Ол:
-Хава-дийди ве бакҗаны ызына гайтарды. Ресулаллах алейхыссалату вессалам хем олары айырды.
МАШГАЛАДА ГҮЗЕРАН КЫНЧЫЛЫГЫ
37. Ибни Омар разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Кишиниң машгаласына сарп эдени садакадыр. Кишиниң машгаласының агзына берен лукмасындан согап алҗакдыгы хакдыр».
ما انفقه الرجل علي اهله فهو صدقة وان الرجل ليؤجر في اللقمة يرفعها الي في امرأته
"Кишиниң гүнәси көпелен вагтында гүнәлерине кеффарат үчин Аллаху Тагала оны гүзеран кынчылыгына дучар эдер».
اذا كثرت ذنوب العبد ابتلاه الله بهم العيال ليكفرها عنه
ӨЙЛЕНМЕЙӘН
38. Ибни Эби Неҗих рахматуллахы алейх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Аялсыз эркек мисгиндир (хич зады ёк гарыпдыр), мисгиндир!-диенде, янындакылар:
-Малы көп болсадамы?-дийдилер.
-Малы көп болса-да-дийди ве сөзүни шейле довам этди:
-Әрсиз аял мисгинедир, мисгинедир!-дийди. Янындакылар:
-Малы көп болсадамы?-дийдилер. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Хава, аялың малы көп болса-да мисгинедир-дийип, җогап берди.
ДӨРТ САНЫ АЙРАТЫНЛЫК
39. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Аял дөрт зат себәпли никаланар: Малы, гелип чыкышы, гөзеллиги ве дини үчин. Сен булардан диндарыны сайла ве асуда яша».
ӨЙЛЕНЕНИҢ ДОГАСЫ
40. Амр Ибни Шуайб какасының ве атасының айданларыны гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Сизиң бириңиз өйленен вагтында я-да хызматкәр сатын аланда шейле дога этсин: «Аллахым, мен мунуң хайырлы болмагыны ве хайыр үчин ярадылан болмагыны ислейәрин. Онуң шеринден ве шерли ярадылан болмагындан саңа сыгынярын». Эгер бир дүе сатын алса-да, өркүҗине мүнүп, шу доганы окасын».
ӨЙЛЕНЕНИ ГУТЛАМАК
41. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам өйленен кишини шейле гутларды: «Аллах саңа мүбәрек кылсын, үстүңе берекет индерсин, икиңизиң араңызы хайыр билен бирлешдирсин».
Хасан Басры разыяллаху анх гүррүң берйәр: Акил Ибни Эбу Талиб разыяллаху анх Бени Җушемден бир аяла өйленипди. Оны «гатылып-гарылың ве огулларыңыз болсун» дийип, гутладылар. Эмма ол Ресулаллах алейхысалату вессаламың эдиши ялы дога эдиң, ягны: «Аллах сизе өйленмеклиги мүбәрек этсин ве сизе берекет берсин» дийиң-дийди.
НИКАДА ХАЙЫРЛЫ АЯЛ
42. Эбу Хурейре разыяллаху анхдан: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Аялларыңызың хайырлысы әри йүзүне баканда оны бегендирен, эмр эден вагты ытагат эден, әри бир ере гиденде малыны хем намысыны гораяныдыр».
خير نسائكم من نظراذا اليها زوجها سرته واذا امرها اطاعته واذا غاب عنها حفظته في نفسهاوماله
ГАТНАШЫК ВАГТЫНДАКЫ ДОГА
43. Ибни Аббас разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Сизден бириңиз аялына янашмак ислесе: «Аллахың ады биле шу ишиме башлаярын. Аллахым, бизи шейтандан узак тут ве шейтаны-да бизе берҗек несибәңден узак тут» дийсе, соңра-да Аллах-да бу якынлыкдан олара бир өвлат несип этсе, шейтан оңа эбеди зыян бермез».
ҖАХЫЛЫЕТ ДӨВРҮНДӘКИ НИКАЛАР
44. Урве рахметуллаху алейх гүррүң берйәр: Хезрети Айша разыяллаху анха маңа шейле гүррүң берди: «Җахылыет дөврүнде никаның дөрт гөрнүши мешхурды. Олардан бири шу гүнки гүнүмизде мешхур болан никадыр. Бир адам башга бир адамың гызыны алмак ислейәндигини айдар ве галың төләп соң өйленер.
Никаның башга бир гөрнүши шейледи. Ягны эркек киши аялы хайыздан арассалананда: «Бар, пыланының яныны гит-де, ондан гөврели болмагы талап эт!» дийип иберерди. Аялы нәтаныш эркекден гөврелидиги анык мәлим болянча, әри онуң янына голайлашмазды. Аялың гөврелидиги анык мәлим боландан соң, аялың өзи ислесе, әри онуң билен гатнашык эдип билйәрди. Никаның бу гөрнүшине баш гошмакдан максат, асыллы, батыр перзент эдинмекди. Ине, шу ника никахул-истибза (якынлык талап этмек никасы) дийлерди.
Никаның бейлеки бир гөрнүши-де шейледи. Он кишидиен аз адам бир аялың янына гирип, хеммесиде онуң билен якынлык эдердилер. Аял шундан соң гөврели болса, чага дограндан бирнәче гүн соң шол биле болан эркеклериниң әхлисини чагырарды. Эркеклериң хич бири бу чакылыкдан боюн товламазды. Аял олара: «Болан ишлери ядыңыза салың, ине-де, мен чага догурдым, эй, пыланы чага сеңкидир» диерди. Ол аял чаганы ислән эркегине берип билйәрди. Хич бир эркегиң муны рет этмәге хакы ёкды.
Никаның дөрдүнҗи гөрнүши-де шейледи. Көп санлы эркеклер бир аялың янына гирердилер. Бу аяллар зынахор боландыклары үчин эркеклериң хеммесини кабул эдердилер. Шейле аяллар гапыларының үстүне байдаклар дикердилер. Ислән киши буларың янына гирип билйәрди. Эгер аялың гөвресинде галып, чагасы болайса, сынчылар чагырыларды. Олар чаганы киме дегишли хасапласалар, чага шонуңкы хасапланарды. Ол эркек хем муны рет эдип билмезди.
Мухаммет алейхыс салам хак билен ибериленден соң, ол бу никалары гадаган этди, диңе ынсанларың арасындакы шу гүнки мешхур ника ругсат берди».
ЭҖЕЛЕРИНДЕН СОРАМАК
45. Ибни Омар разыяллаху анхума роваят эдйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам: «Гызлар хакында аяллардан сораг-идег эдиң»-дийди.
ПИТНЕ ВЕ БОЗУКЛЫК
46. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анха гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Диндарлыгы хем хәсиети говы болан бири сизден гыз талап этсе, оны өйлендириң. Эгер шейтмесеңиз ер йүзүнде питне ве улы бозгакчылык пейда болар».
ЗЫНА ЭДЙӘНЛЕР
47. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Зына эдип 100 таяк җеза алан зынакәр диңе өзи ялы бирине барып билер».
ЭБЕДИ ХАРАМЛЫК
48. Ибни Аббас разыяллаху анхумадан накыл эдилишине гөрә, несепде (несилде) еди, гуда гарындашлыкдан-да еди киши харам эдилендир-дийипдир ве шу аяты окапдыр. Манысы:
«Сизе шу аяллары никаламак харам кылынды. Эҗелериңиз, гызларыңыз, гыз доганларыңыз, бибилериңиз (эҗекелериңиз), дайзаларыңыз, эркек доганларыңызың гызлары, гыз доганларыңызың гызлары, сизи эмдирен сүйт энелериңиз, сүйтдеш доганларыңыз, аялларыңызың эҗелери, араларыңызда ника гыйлан аялларыңызың ызына дүшүп гелен өвей гызларыңыз. Эгер араларыңызда гошулышмак болмадык болса, эҗелерини никаңыздан айырмак шерти билен, оларың гызларыны никаламакда сизе гүнә ёкдур. Өз огулларыңызың аялларыны, ягны гелинлериңизи никаламагыңыз ве ики саны гыз доганы бир вагтың өзүнде никаңызда сакламагыңыз сизе харам эдилди…» («Ниса» сүреси, 23-аят)
РАЗАЪ (СҮЙТ ЭММЕ)
49. Хезрети Алы разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам: «Эзиз ве Җелил болан Аллах несепден (несилден) харам эденини сүйтден-де, ягны эмишмекден-де харам этди» дийди.
Хезрети Айша гүррүң берйәр: Эбул-Куайсың доганы Эфлах япынмагы эмр эден аят назыл боландан соң яныма гирмәге ругсат сорады. Мен:
-Аллаха касам болсун, Ресулаллах алейхыссалаты вессаламдан ругсат болмаса, гирмәге ругсат берҗек дәл. Чүнки онуң доганы Эбул Куайс мени эмдирен кимсе дәлдир. Мени Эбул Куайсың аялы эмдирди. Шол вагт яныма Ресулаллах алейхыссалаты вессалам гирдилер.
-Эй, Аллахың Ресулы, Эбул Куайсың доганы яныма гирмек үчин ругсат сорады. Мен сизден сораман ругсат бермедим-диеним-де, Ресулаллах алейхысссалату вессалам:
-Сен нәме себәпден агаңа ругсат бермедиң?-диенде, мен:
-Эй, Аллахың Ресулы, мени эмдирен эркек дәл, мени онуң аялы эмдирди-дийдим. Ресулаллах ене:
-Сен оңа яныңа гирмәге ругсат бер, чүнки ол сениң агаңдыр, Аллах говусыны этсин-дийдилер.
Урве сөзүни шейле довам эдйәр: Хезрети Айша разыяллаху анха шунуң үчин, “несеп (несил) себәпли харам эденлериңизи эмишенлигиңиз себәпли-де харам кылың” диерди.
АЗЫ-ДА, КӨПИ-ДЕ
50. Катаде гүррүң берйәр: Ыбрахым Нехаиден хат үсти билен эмме (разаъ) хакында сорадым. Ол маңа Шурейх бизе хезрети Алы ве ибни Месъуд разыяллаху анхуманың: «Эммәниң, ягны эмишмегиң азы-да, көпи-де харамлыгы гетирип билер»-диенини язды.
ГАХАР
51. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам маңа:
-Мен сениң маңа гахарланян вагтларыңы ве разы халатларыңы билйәрин-дийди. Мен:
-Муны нәдип билйәрсиңиз?-дийдим.
-Менден разы болан вагтың маңа «Ёк, Мухаммедиң Реббине касам болсун» диййәрсиң. Маңа гахарың гелен-де болса, «Ёк, Ыбрайымың Реббине касам болсун» диййәрсиң-дийди. Мен:
-Догры, эй, Аллахың Ресулы, мен диңе сениң адыңы терк эдердим-дийдим.
ҮЧ ТАЛАКДАН СОҢРА
52. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: Бир адам аялыны үч гезек талак берип бошатды. Ол аяла башга бири өйленди. Йөне бу адам хем ол аяла янашманка, талагыны берди. Ол аял өңки әрине доланмак иследи. Бу меселәни Ресулаллах алейхыссалату вессаламдан сорадылар: «Ёк. Икинжи әри аялың балындан датмаса, илкинҗи әри датмаз»-дийди.
АДАЛАТ
53. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Хер кимиң ики аялы болуп, олара адалатлы болмаса, Кыямат гүни ярпы гөвреси ёк халда геллер». Башга бир роваятда: «Бир тарапы шел болуп гелер» дийлипдир.
КАЛПДАН БИР ТАРАПА МЕЙИЛ
54. Ибни Омар разыяллаху анх гүррүң берйәр: Әриң аялың үстүндәки хакларының кәбирлери шулардыр: Әри якынлык этмәге чагыран вагты дүйәниң үстүнде болса-да, чакылыгыны кабул этмек. Ругсады болмаса, өйүнден хич зат бермезлик. Эгер ругсатсыз берсе, гүнәси аялына, согабы әрине болар. Әриниң ругсады болмаса, непил ораза тутмазлык. Эгер биругсат непил ораза тутан болса, ач-сувсузлыгы өз янында галар, оразасы кабул болмаз. Әриниң ругсадыны алман, өйүнден чыкҗак болса, тә өйүне гелйәнчә я-да тоба эдйәнчә перишделер оңа нәлет окарлар».
РУГСАТ СОРАДЫ
55. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам яравсызлыгы гүйчленен вагтында аялларыны янына чагырды-да, шейле дийди: «Мениң сизиң яныңыза еке-еке айланып чыкмага ягдайым ёк. Маңа Айшаның янында галмага ругсат берсеңиз, галайын»-дийдилер. Аяллары-да ругсат бердилер.
ДҮШҮНИШМЕ
56. Хезрети Айша разыяллаху анха: «Эгер бир аял әриниң терслигинден я-да өзүнден йүз өвүрмесинден горкян болса, кәбир пидакәрликлер билен ярашып, араларыны дүзелтмеклеринде олар үчин хич хили гүнә ёкдур. Ярашык болса, хас хайырлыдыр…» (“Ниса” сүреси, 128-аят) аяты хакында шейле дийди: «Бу аят бир аял хакында инипдир: Ол аял бир эркегиң никасындады. Эмма әри оңа көңүл бермән, оны бошадып, башга бир аяла өйленмек ислейәр. Аял оңа:
-Маңа талагымы берме-де, ислесең башга бирине өйлен. Сен маңа ислесең нафакамы бер, гиҗе-де яныма гел. Эгер ислемесең өзүң бил. Мен разы-дийди. Аятың манысы шейледир: Кәбир затлары пида эдип, араларыны дүзелтмеклеринде олар үчин гүнә ёкдур. Ярашык болса, хайырлыдыр».
ШЕРТЛИ ӨЙЛЕНМЕК
57. Хезрети Омар разыяллаху анху шейле дийипдир: «Бир адам бир аяла оны өз юрдундан дашары башга хич бир ере чыкармазлык шерти билен өйленсе, тә ол аялың өзи разы болянча, оны башга бир юрда чыкарып билмез»
БАШГА АЯЛ БИЛЕН
58. Ибни Месъуд разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Бир аял башга бир аял билен бир өртүниң ашагында якын болмалы дәлдир. Аял соң оны әрине гүррүң берәйсе, әри оны гөрен ялы болар».
БУКҖА
59. Ата ибни Есар рахметуллахи алейх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам Хезрети Патма разыяллаху анха букҗа хөкмүнде юмшак өртүнҗе, сув салар ялы гап, ичи изхир биле долдурылан дүшек берди.
Хезрети Алы разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессаламың гызы Патма өйленен гиҗәм бизиң ятан дүшегимиз гоюн дерисинден башга зат дәлди.
ЕТИМ УЛАЛДАН ЭНЕ
60. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Аллаху Тагала менден өңүрти Җеннеде гирмеги ынсанларың әхлисине харам эдендир. Эмма саг тарапымда мени озуп гечмәге сынанышян бир аял гөрдүм ве «Менден өң гечҗек болян аял кимдир?» дийип сорадым. Шейле җогап берилди:
-Эй, Мухаммет, бу яш вагтында әри өлен аялдыр ки, ол гөрги барыны гөрүп, чагаларыны улалтды, өз намыс-арыны горады. Ине, шу ишлерине гайтаргы хөкмүнде Аллаху Тагала оңа шейле бейик дереҗәни берди».
ИҢ ХАЛАНМАЯН ЗАТ
61. Мухарриб ибни Дисар Ибни Омар разыяллаху анхумадан накыл эдйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Аллахың халал эденлериниң арасында иң сөймейән зады айрылышмакдыр». Башга бир роваятда болса, «Аллахың иң сөймейән халалы талакдыр»
АДАГАН ЭДИЛЕН
62. Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Аял бәш вагт намазыны кылып, Ремезанда оразасыны тутуп, өзүни ятлардан горап, әрине боюн эгсе, аял Реббиниң Җеннетине гирер».
اذا صلت المرأة خمسها وصامت شهرها وحفظت فرجها واطاعت زوجها دخلت جنة ربها
ОЮН ЭТМЕК ЁК
63. Ене Эбу Хурейре разыяллаху анху гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхиссалату вессалам айтдылар: «Үч зат бардыр ки, оларың чыны-да чындыр, ойны-да чындыр: ника, талак ве гул азат этмек»
ШЕЙТАНЫҢ МЕКИРЛИГИ
64. Хезрети Җабир разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Аял шейтан суратында гелер, шейтан суратында-да гидер. Сизиң бириңиз ят аялда гөвнүне яраян ягдайы гөрсе, ол деррев өз аялының янына барсын. Чүнки бу ягдай небисде оянаны гидирер».
ГУДАЧЫЛЫК ҮСТҮНЕ ГУДАЧЫЛЫК
65. Ибни Омар разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам бир кишиниң мусулман доганы бир гызы ислейән вагтында о гыза башга бириниң эе чыкмагыны гадаган этди: «Хачан-да илки гызы соран алмакдан йүз дөндерен вагтында эе чыкып билмеги мүмкиндир».
ӨЙҮҢИ ГӨРСҮН
66. Хезрети Җабир разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Бириңиз бир аяла өйленмекчи болсаңыз, онуң өзүни өйленмәге чагыран ерини гөрмәге мүмкинчилиги болса, деррев гөрсүн».
ОРТА ЁЛ
67. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Бил ки мен хем укларын, хем намаз кыларын, ораза-да тутарын, аяллара-да өйленерин. Эй, Осман, Аллахдан горк. Чүнки машгалаң сениң үстүңде хакы бар, мыхманың хем сениң үстүңде хакы бар, небсиң-де сениң үстүңде хакы бардыр. Эгер шейле болса, кәте ораза тут, кәте-де ий. Намаз хем ока. Укыңы-да ал».
ГАЛЫҢЫҢ ИҢ КӨПИ
68. Эбул-Аҗфа эс-Сулеми гүррүң берйәр: Бир гүн Хезрети Омар разыяллаху анх Җума хутбасыны айтды ве хутбасында шейле дийди: «Аялларың галыңларыны артдырмаң. Чүнки бейле этмек дүнйә үчин бир мертебе, ахыръет үчин-де таквалык болсады, онда оңа Ресулаллах хас лайыкды. Аслында Ол аяллардан я-да гызлардан хич бирине он ики укиййеден артык галың кесгитлән дәлдир». (1 Укиййе 126 грама голай күмүш).
Бир гезек Хезрети Айша разыяллаху анхадан:
-Ресулаллах алейхыссалату вессаламың аялларына берйән галыңы нәмеди?-дийип сорадылар. Ол шу җогабы берди:
-Он ики укиййе ве бир нещди. Нещиң нәмедигини билйәрмисиңиз? Ол ярым укиййедир. Мунуң җеми бәш йүз дирхем боляр. 1 дирхем 3,4 грам күмүш.
Хезрети Энес разыяллаху анх гүррүң берйәр: Абдырахман ибну Авф разыяллаху анх Мединә геленде, Ресулаллах алейхыссалату вессалам оны Сад Ибни Реби эл-Энсары билен доган этди. Эл-Энсары байды ве онуң ики аялы барды. Ол Абдырахмана малыны хем машгаласыны дес-дең ики бөлүшмеги теклип этди. Абдырахман:
-Аллах малыңы ве машгалаңы саңа мүбәрек кылсын. «Маңа базарың ёлуны гөркезсең етер» дийди. Билеликде базара гитдилер. Абдырахман о гүн ягсыз пейнир ве яг алып сатмакдан азрак газанч этди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам онуң билен габатлашанда, үсти-башыны безенен ягдайда гөрүп:
-Хайырдыр, нәме болды, эй, Абдырахман?-дийип сорады. Ол:
-Энсардан бир аяла өйлендим-дийди. Ресулаллах:
-Ягшы, аяла галың хөкмүнде нәме бердиң?-дийди. Абдырахман:
-Бир неват (17 грам төвереги) алтын-дийди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Инди бир гоюн билен болса-да, зыяпат бер!-дийип, перман берди.
ГЫЗ ЧАГА
69. Ибни Аббас разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Хер кимиң ики гызы болуп, тә гызлары янындан айрылянча олар билен ягшы гатнашыкда болса, гызлары хөкман ол адамы Җеннете әкидерлер».
مامن احد يدرك ابنتين فيحسن اليهما ما صحبتاه الا ادخلته الجنة
ДЕЙЮС
70. Ибни Омар разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Үч киши бардыр. Кыямат гүни Аллах олара назар этмез: Эне-атасының хукугына дыккат этмейән кимсе, эркеклешен (эркек эшигини гейип, эркеклере меңзеҗек болян) аял ве дейюс кимсе». (Дейюс-аялыны ят эркеклерден габанмаян кимсе)
ҮЧ ЗАТ
71. Эбу Берзе эл-Эслеми разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Сизиң хакыңызда иң горкян задым, баямак хөвеси билен ашгазанларыңызың ве ферҗлериңизиң (җынс органларыңызың) шехветидир (ислегидир). Бирем питнелериң башыңызы айламагыдыр».
ЗЫНА ВЕ ИМАН
72. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Аялының эрбет хәсиетине чыдам эден эркеге Аллаху-Тагала ченденаша дерде сабыр эден Эйюп алейхыс салама берен согабы ялы согап берер. Әриниң эрбет хәсиетине чыдам эден аяла-да, Фиравуның никасындакы Асия берен согабы ялы согап хем дереҗе берер».
من صبر علي سوء خلق امرأته اعطاه الله من الاجر مثل ما اعطي ايوب علي بلائه ومن صبرت علي سوء خلق زوجها اعطاها الله مثل ثواب آسية امرأة فرعون
ЗЫНА
73. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Киши зына эден вагтында иманы оны терк эдип, башының үстүнде булут ялы асылып дурар. Зынадан соң иман ызына доланар».
Ымам Мәлик рахметуллахы алейхе хабар берлишине гөрә: Умми Селеме разыяллаху анха Серверимизден сорапдыр:
-Эй, Аллахың Ресулы, арамызда салыхлар яшап йөркә бизлер хеләк боларысмы? Ресулаллах алейхыссалату вессалам шейле җогап берйәр:
-Хава, эгер пислик, зына артса.
ИЛКИ ОЯНДЫРМАК
74. Хезрети Энес разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки: «Сизден бириңиз аялына якынлык этҗек вагты хайван ялы болмасын, илки ол ише себәп болар ялы ояндырыҗы себәплер болсун».
-О себәп недир? эй, Ресулаллах-дийип сораланда, Ресулы-Экрем:
-Өпмек ве шехвети ояндырыҗы сөзлердир-дийди.
لا يقعن احدكم علي امرأته كما تقع البهيمة وليكن بينهما رسول قيل وما الرسول يا رسول الله قال القبلة والكلام
ГЫЗМЫ Я ЭРКЕКМИ?
75. Хезрети Севбан разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессаламың янына яхудилерден бир алым гелип:
-Мен сенден бир пыгамбериң я-да бир-ики кишиден артык хич кимсәниң билмейән задыны сорамак үчин гелдим-дийди. Ресулалах алейхыссалату вессалам:
-Айдан ягдайыңда саңа шонуң пейдасы болҗакмы?-диенде, ол киши:
-Гулакларым билен диңләрин-дийди.
-Сора-диенде, ол:
-Сенден чага хакында сораҗак-дийди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Эркегиң сувы акдыр. Аялың сувы болса, сарыдыр. Икиси бирлешип, эркегиң мениси (тохумы) аялыңкыдан артык гелсе, Аллахың эмри билен чага оглан болар. Эгер аялың мениси эркегиңкиден артык гелсе, Аллахың эмри биле чага гыз болар-дийди. Яхуди:
-Аллахдан ант ичйән, догры айтдың! Сен хакыкатданам хак пыгамберсиң-дийди ве гитди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Бу адам менден сорамалысыны сорады. Эмма мен булардан хич бир зат билмейәрдим. Шу пурсатда Аллах олары маңа билдирди-дийди.
76. Бейхакы роваят эдйәр: Бир заман гелер. Шонда кишиниң хеләк болмагы аялының, эне-атасының ве чагаларының элинде болар. Булар оны гарыплыкда айыпларлар ве гүйҗүниң етмеҗек задыны ондан исләрлер. Ол шу себәп биле ховплы ишлере баш гошуп, дини гидер, өзи-де хеләк болар.
يأتي علي الناس زمان يكون هلاك الرجل علي يد زوجته وابويه وولده يعيبونه بالفقر ويكلفونه ما لا يطيق فيدخل المداخل التي يذهب فيها دينه فيهلك. بيهقي
77. Хезрети Җерир разыяллаху анх гүррүң берйәр: Мен Ресулаллах алейхыссалату вессаламдан бигәне аяла билмән серетмек хакында сорадым. Маңа: «Деррев йүзүңи өвүр»-дийди.
Хезрети Бурейде разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам никаңда болмаян аяла серетмеги гадаган эдйән аятлар иненде, гөзүмиз бирден билмезликде середәйсе, нәме эдерис, диен Хезрети Алы разыяллаху анха шейле дийди:
-Йә Али, энназаратул ула леке, вессани алейк.
«Эй, Алы, илкинҗи бакышың өз хайрыңа, икинҗиси зыяныңадыр. (Ягны ызлы-ызына серетме).
يا علي النظرة الاولي لك والثاني عليك
АЯЛЛАШАН ЭРКЕК Я-ДА ЭРКЕКЛЕШЕН АЯЛ
78. Ибни Аббас разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхысалату вессалам эркеклерден аяллашанлары (аяллара меңзейәнлери), аяллардан-да эркеклешенлери (эркеклере меңзейәнлери) нәлетледи-де:
-Олары өйлериңизден чыкарың-дийди.
ЁЛДА ЙӨРӘНИҢДЕ
79. Эбу Усейд разыяллаху анх гүррүң берйәр: «Ресулаллах алейхыссалату вессалам месҗитден чыкып гелйәркә, ёлда аял-эркеклериң гарым-гатым болуп гелйәнини гөрди-де, аяллара:
-Сиз ызда галың. Ёлуң ортасындан гитмән, гыраларындан гидиң!» дийди. Шундан соң аяллар ниреде болсалар-да, дивара дегҗек шекилде гырадан йөредилер. Шейле ягдайларда кәте аялларың эшиклериниң дивара илишйән халатлары боларды».
ДАШАРЫ ЧЫКМАК
80. Ибни Месъуд разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар ки:
-Аял овратдыр. Дашары чыкайдыгы шейтан оны гөрер.
ЫНСАНЛАРЫҢ ЭРБЕТ ПИКИР ЭТМЕКЛЕРИНЕ СЕБӘП БОЛМА
81. Хезрети Энес разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессаламың янында аялларындан бири барды. Шол вагтда ол ерден бир адам гечип гитди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам ол адамы янына чагырып:
-Бу мениң аялымдыр-дийди. Ол адам:
-Эй, Аллахың Ресулы! Мен киме шүбхеленсемем, сизе шүбхеленмен-диенде Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Шейтан ынсаның калбына ганың гириши ялы гирер-дийди.
ЕКЕ ГАЛМАК
82. Ибни Омар разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Хезрети Омар разыяллаху анх эл-Җабиеде бизе хытап эдип, шейле дийди: «Эй, ынсанлар, мен шу хутбаны окап, эдил Ресулаллах алейхыссалату вессаламың арамыздан гидиши ялы, сизиң араңыздан гидйәрин. Шонда Ол алейхыссалату вессалам шейле дийипди:
-Мен сизе эсхабымы, оларың ызындан геленлери, соңра-да оларың ызындан гелҗеклери весъет эдйәрин.
Хас соңра ялан шейле бир яйраҗак велин, киши өзүнден касам талап эдилмедик ягдайында касам ичер. Шаят болунмагы исленмедик халатында шаятлык эдер.
Никасыз эркек билен аял бир ерде галдымы, үчүнҗиниң хөкман шейтанлыгындан хабарыңыз болсун.
Сизе җемагаты весъет эдйәрин. Айрылышмакдан әгә болуң. Чүнки Шейтан еке галан билен биле болар. Ики кишиден болса узаклашар.
Ким Җеннетиң ортасына дүшмек ислесе, җемагатдан айрылмасын. Ким эден хайыр иши үчин бегенип, яман иши үчин гынанян болса, ол мөмүндир».
200 ЙЫЛДАН СОҢ
83. Эбу Яла роваят эдйәр: Икинҗи (Хиҗри) асырдан соң, ынсанларың иң хайырлысы дерди беласы аз ве чага-чугасы болмаян кимседир.
خير الناس بعد المأتين الحفيف الحاذ الذي لا اهل له ولا ولد له، ابو يعلي خطابي
ӨРТҮНМЕК
84. Умми Селеме разыяллаху анх гүррүң берйәр: Мен Ресулаллах алейхыссалату вессаламың янындадым. Ол ерде Меймуне бинти Харис разыяллаху анха хем барды. Шол вагтда Ибни Умми Мектум бизе тарап етип гелйәрди. Бу вака өртүнмек билен эмр эдиленимизден соңра болупды. Ол янымыза гелип гиренде, Ресулаллах алейхыссалату вессалам бизе:
-Өртүниң!-дийип, эмр этди. Биз:
-Эй, Аллахың Ресулы, ол көр, бизиң шу ерде барлыгымызы билмейән кимсе дәлми?-дийдик. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Эйсе, сизем көрми? Я оны гөреңизокмы?-дийди.
МӘХИР-МЫЛАКАТЛЫ БОЛУҢ
85. Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар:
-Аяллара мәхир-мылакатлы болуң. Чүнки аял бир эгри гапыргадан ярадыландыр. Эгри гапырганың иң эгри ери ёкаркы бөлегидир. Оны догрулаҗак болсаң дөверсиң. Өз халына галдырсаң, эгрилигине галар. Шейле болса аяллара мәхир-мылакатлы болуң.
Амр ибнул-Ахвас разыяллаху анх гүррүң берйәр:
Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Аяллара мәхир-мылакатлы болуң. Чүнки олар сизиң яныңызда есирлер мысалыдырлар. Олар ач-ачан эрбетлик этмеселер, сизиң олара мылакатлы болмакдан башга чәрәңиз ёкдур. Эгер якымсыз херекет этселер, дүшекде еке гоюң ве хаялрак уруң. Эгер сизе боюн болса, өте гечип, бахана арамаң. Билсеңиз аялларың үстүнде сизиң хакыңыз бар. Сизиң үстүңизде-де аялларыңызың хаклары бардыр. Оларың үстүндәки хакыңыз ислемейәнлериңизден дүшеклериңизи горамагыдыр. Ислемейәнлериңизи өйңүзе салмазлыгыдыр. Билсеңиз аялларың сизиң үстүңиздәки хаклары оларың ийҗек-ичҗеклеринде дыккатлы болмагыңыздыр».
АЯЛЫҢ ХАКЛАРЫ
86. Хаким ибни Муавие какасы Муавия разыяллаху анхдан гүррүң берйәр:
-Эй, Аллахың Ресулы, бизиң хер биримизиң үстүмиздәки аялларың хакы недир?-дийип сорадым. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Өз иениңден ийдирип, геениңден гейдирмегиң, йүзүне урмазлыгың, эрбет гөрмезлигиң, өйүң ичинден башга ерде оны терк этмезлигиңдир-дийди.
ҖЕННЕТЕ ГИРЕР
87. Умми Селеме разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар:
-Хайсы аял әри өзүнден разы болуп өлсе, ол Җеннете гидер.
ايما امرأة ماتت وزوجها عنها راض دخلت الجنة
ПЕРИШДЕЛЕР ГАЗАП ЭДЕР
88. Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар:
-Небсим гудратында болан Заты-Зүлҗелела (ягны Алланың ады билен) касам эдйәрин ки, бир эркек аялыны дүшегине чагыранда, аялы гачып гелмесе, тә әри ондан разы болянча асмандакы перишделер оңа газап эдерлер.
Башга бир роваятда: «Аял өйкеләп, әринден айра дүшекде эртире чыкса, перишделер оны нәлетләр» дийипдир.
ХАЙЫРЛЫ АЯЛ
89. Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр:
-Эй, Аллахың Ресулы, хайсы аял хайырлыдыр?-диенимизде:
-Алларыңызың хайырлысы әри йүзүне бакан вагтында оны бегендирен, эмр эден вагтында эмрине боюн болан, өйүнден чыкан вагтында малыны хем намысыны гораяныдыр-дийип, җогап берди.
خير نسائكم من اذا نظر اليها زوجها سرته واذا امرها اطاعته واذا غاب عنها حفظته في نفسها وماله.
ӘРИНДЕН ШИКАЯТ ВЕ ОНУҢ НЕТИҖЕСИ
90. Эбу Саид разыяллаху анх гүррүң берйәр: Саффан ибни Муаттал разыяллаху анхың аялы янында әри бар махалы Ресулаллах алейхыссылату вессаламың янына гелип:
-Эй, Аллахың Ресулы, намаз кылан вагтымда әрим мени уряр, ораза тутсам, оразамы боздуряр, тә Гүн чыкянча-да эртир намазыны кылмаяр-дийди. Ресулаллах алейхысслату вессалам аялының айдян гүррүңлери хакында Савфаның өзүнден сорады. Савфан:
-Эй, Аллахың Ресулы «Намаз окаяркам уряр» диймеси хакында айтсам, ол бир рекеатда узын ики сүре окаяр. Мен болса. шуны гадаган этдим-дийди. Ресулаллах ол аяла:
-Ынсанлара бир сүрәниң окалмасы етерликдир-дийди. Сафван сөзүни довам этди:
-«Ораза тутанымда боздуряр» диен гүррүңи хакында айтсам, аялым оразалы. Мен болса, яш. Сабыр эдип билемок. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Аял әри ругсат бермесе, непил ораза тутмаз-дийди.
Сафван сөзүни довам эдип:
-«Тә гүн догянча. Эртир намазыны кылмаяр» диен сөзи хакында айтсам, биз гиҗе ишлейән машгала. Муны хеммелер билйәр. Даңа голай ятяндыгымыз себәпли, Гүн догянча оянмаярыс-дийип, ягдайыны гүррүң берди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Эй, Сафван, оянып намаз кыл!-дийди.
ӨЙ ИШЛЕРИНИ ЭТМЕГИҢ ФАЗЫЛЕТИ ВЕ ХЕЗРЕТИ ПАТМА
91. Эбул-Верд ибни Сумаме гүррүң берйәр: Хезрети Алы разыяллаху анх Ибни Агйеде:
-Саңа өзүмден ве Ресулаллах алейхыссалату вессаламың гызы Патма разыяллаху анхадан гүррүң берейинми? Ол какасына машгаласының ичинде иң сөйгүли боланыды-дийди.
-Хава, гүррүң бериң-дийдим. Ол гүррүң берди:
-Патма разыяллаху анханың дегирмен үвемекден эллери яра болупды. Дериден эдилен гап биле сув дашап, боюнлары-да ярады. Өйи сүпүрип, үсти-башы тор-тозанды. Шол вагтларда Ресулаллаха энчеме хызматкәрлер гетирилипди. Мен Патма:
-Какаң янына гит-де, бир хызматкәр сора-дийдим. Ол гитди-де, алейхыссалату вессаламың янында гүррүңлешип отуран адамларың бардыгы үчин ызына гайтды. Эртеси Ресулаллах Патманың янына гелип:
-Гызым бир герек задың бармыды?-дийип сорады. Патма дымып, җогап бермеди. Мен ара гирип:
-Мен айдайын, Аллахың Ресулы-дийдим-де, гүррүң бердим: «Патманың дегирмен уланып эллери яра болды. Сув дашап омузлары агырды. Хызматкәрлериң геленини эшидип, мен оңа сизден бир хызматкәр сорамасыны ве шейле этмек билен бираз аркайынлашҗагыны айтдым» Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Эй, Патма, Аллахдан горк. Аллахың парзларыны ерине етир. Өйүң ишлерини эт. Ятмак үчин дүшегиңе гечен вагтың отуз үч гезек субханаллах, отуз үч гезек элхамдулилләх, отуз дөрт гезек Аллаху экбер дий. Хеммеси йүз болар. Бу сениң үчин хызматчыдан хас хайырлыдыр-дийди. Патма разыяллаху анха:
-Аллахдан ве Аллахың Ресулындан разыдырын-дийди. Ресулаллах оңа хызматчы бермеди.
ХОРМАТ
92. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар:
-Эгер-де бириниң бирине сежде этмесини эмир этседим, онда аялың әрине сежде этмесини эмр эдердим. Эгер бир эркек аялына бир гырмызы дагдан бир гара дага ве гара дагдан гырмызы дага даш дашамагыны эмр этседи, хас лайык боланы аялың ол эмри ерине етирмегидир.
Абдуллах ибни Эби Эвфа разыяллаху анх гүррүң берйәр:
Хезрети Муаз Шамдан гайдып геленде, Ресулаллах алейхыссалату вессалама сежде эдипди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам гең галып, шейле дийди:
-Эй, Муаз! Бу нәме?-дийди. Ол хем дүшүндирди:
-Шама гиденимде оларың баштутанларына ве руханыларына сежде эдйәндиклерини гөрдүм. Шол пурсат калбымда шу херекети сизе этмек арзувы дөреди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Муны этмәң! Чүнки мен эгер-де кимсәниң Аллахдан башгасына сежде этмегини эмр этседим, онда аялың әрине сежде этмесини эмр эдердим. Мухаммедиң небси эмринде болан Заты-Зүлҗелала касам эдйәрин ки, бир аял әриниң эмрини ерине етирмесе, Реббиниң хакыны-да ерине етирмез. Аял дүйәниң үстүнде болса-да, әри небсини талап этсе, аял бу ише гаршы чыкып билмез.
РЕСУЛАЛЛАНЫҢ ӨЙҮНИҢ ХАЛЫ
93. Хезрети Айша разыяллаху анх гүррүң берйәр: Пыгамберимизиң өй халкының хүҗрелериниң хич биринде кәте бир ай гечсе-де, от янмазды.
Эбу Селеме диййәр ки: «Мен Айша разыяллаху анхадан сорадым:
-Шейле ягдайда нәме иййәрдиңиз? Ол шейле җогап берди:
-Ики гара… Хурма ве сув! Йөне Энсардан гоңшуларымыз барды. Олар садакатлы гоңшуларды. Олар сагян малларының сүйдүнден Ресулаллах алейхыссалату вессалама иберердилер. О-да бизе ичирерди.
Сулейман ибну Сурад разыяллаху анх гүррүң берйәр: Бир гүн Ресулаллах алейхыссалату вессалама гызгын нахар гетирилипди. Нахары ийип болды-да:
-Элхамдулилләх, шу, шу вагтдан бәри ашгазаныма гызгын нахар гирмәнди-дийди.
ЧАГА КИМДЕ
94. Амр ибни Шуайб какасының себәп болмагы билен атасындан (разыяллаху анх) гүррүң берйәр. Ресулаллах алейхыссалату вессаламың янына бир аял гелип:
-Мениң бу чага үчин гарным хөвүртге, гөвсүм ичимлик, гуҗагым гундак болуп дуран халатында какасы мени бошатды. Чагамы-да элимден алмак ислейәр-дийип, шикаят этди. Хезрети Пыгамбер алейхыссалату вессалам:
-Сен башга бирине барянчаң, чага сен лайыксың-диен җогабы берди.
Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Хезрети Пыгамбер алейхыссалату вессалам бир оглан чага эҗесини я какасыны сайламагыэмр этди. Чага эҗесини сайлады ве онуң элинден тутды. Энеси-де чагасыны алып гитди.
ИҢ ХАЙЫРЛЫ
95. Хезрети Эбу Хурейре разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам айтдылар: «Мөмүнлериң арасында иманы иң кәмил боланы ахлагы гөзел боланыдыр. Иң хайырлыңыз-да машгаласына хайырлы боланыңыздыр».
АЯЛЫҢЫ ЕКЕ ГОЙМА
96. Ибни Аббас разыяллаху анхума гүррүң берйәр: «Ресулаллах алейхыссалату вессалам шейле дийдилер:
-Бир эркек янында мәхреми болмаса, кесеки аял билен галмасын. Шол пурсат бир адам еринден туруп:
-Эй, Аллахың Ресулы, аялым хач этмек үчин ёла чыкды. Мен болса, сөвеше язылдым-дийди. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Эгер шейле болса, аялың ызындан ет-де билеликде хач эт-дийип, эмр этди.
ШЕЙТАНСЫЗ ЫНСАН БОЛМАЗ
97. Хезрети Айша разыяллаху анха гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам бир гиҗе янымдан чыкып гидипди. Гөвнүме мениң нобатымда бейлеки аялларының бириниң янына гитди диен пикир гелди. Доланып гелип ягдайымы дүшүнди -де:
-Ёгса-да мени габандыңмы?-дийди. Мен-де:
-Хава! Мен ялы бириси сен ялы бирини габанмазмы?-дийдим. Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Саңа ене шейтаның гелен болмалы-дийди. Мен:
-Мениң шейтаным бармы?-дийдим.
-Шейтаны болмадык кимсе ёкдур-дийди. Мен:
-Сиз биле-де бармы?-дийдим.
-Хава. Йөне онуң гаршысына Аллах маңа ярдам этди-де, мусулман болды-дийди.
ЭБУ ЗЕРЪ ХАДИСИ
98. Хезрети Айша разыяллаху анх гүррүң берйәр: Он бир саны аял отурып, әрлериниң ахвалыны хабар бермекде ве бу меселеде хич бир зады гизлемеҗекдиклерине сөз бердилер:
Биринҗиси: Мениң әрим (дик) дагың башындакы хор дүйәниң эти ялыдыр. Чыкар ялы аңсат дәл, әкидилер ялы семиз дәл. (Ягны ол аял әриниң хәсиединиң эрбетдигини, улумсыдыгыны, машгаласының ондан пейдаланмаяндыгыны ышарат этди).
Икинҗиси: Мен әримиң хабарыны паш эдип билмен. Себәби мен ондан горкярын. Эгер айдып башласам, улы-кичи диймән әхли зады айтмалы боларын дийди. (Бу аял хем әриниң өрән эрбетдигини айтмак иследи).
Үчүнҗиси: Мениң әрим узын бойлудыр. Геплесем, талагымы аларын. Геплемесем асылып гойларын дийди. (Бу аял-да әриниң акылының кемлигини айтмак иследи).
Дөрдүнҗиси: Мениң әрим арасса-асуда гиҗе ялыдыр. Не ыссы, не-де совукдыр. Ондан не горкулар, не-де бизар болунар.
Бәшинҗиси: Мениң әрим ичери гирсе, барс, дашары чыкса, арслан кибидир. Өй ишлеринден менден хасап сорамаз дийди.
Алтынҗысы: Әрим иенде көп иер, иченде сүмүрер. Ятанда саранар. Мениң халымы билмек үчин көйнегиме элини сокмаз.
Единҗиси: Әрим тохумсыздыр. Хемме дерт онуңкыдыр. Келләми ярар, беденими яралар. Хемме зады топлап, элине иленини айлап салар, дийди.
Секизинҗиси: Онуң беденини эллемек товшаның беденини эллән ялы юмшакдыр. Говы ыслы өсүмлик ялы хош ысы бардыр дийди.
Докузынҗысы: Әримиң диреги белентдир (өйи рахатдыр), гылыҗының гыны узындыр. (узын муртлыдыр). Оҗагының күли көпдүр, мыхмансөер адамдыр дийди.
Онунҗысы: Әрим байдыр. Өзи-де нәхили бай. Хер хайрың эесидир. Онуң көп дүеси бардыр. Дүелериң чөкҗек ерлери кән, яйлаклары аздыр. Чалгы сесини (зыяпат) эшитдиклери союлҗакларыны билерлер.
Он биринҗиси: Әрим Эбу Зеръдир. Эмма нәхили Эбу Зеръдир! Гүррүң берейин: Гулакларымы зынатлар биле долдурды. Билеклерими ёгнатды. Мени хошал кылды, өзүми багтыяр хем белент хасапладым. Ол мени Шыкк диен бир дагың кенарында бир бөлек гечи билен гүзераныны айлаян машгаланың гызы вагтымда тапды. Мени атлары кишңейән, дүелери бөгүрйән, экинлери сүрлүп, дәнелери харман эдилен бол-элинликде ве багтыяр яшаян җемгыете гетирди. Онуң янында мениң сөзүм гечйәрди. Хич азар чекмейәрдим. Агшамдан даңа ченли ятардым. Доя-доя сүйт ичердим. Эбу Зеръиң эҗеси-де бар. Умми Эбу Зеръ. Эмма о нәхили эҗедир! Онуң аммарлары улы, чуваллары әпет, өйи гиңдир. Эбу Зеръиң оглы-да бар. Ол өрән эдепли йигитдир. Онуң ятан ери гылыч чекилен гын ялыдыр. Оны дөрт айлык гузының бир буды дойрар. ( аз иер). Эбу Зеръиң башга-да өрән эдепли гызы бар. Ол какасына, эҗесине ытагаткәрдир. Бедени көйнегини долдурып дурандыр. Ол овадан эндамы биле дең-душларыны ве гүндешлерини аңк эдер.
Эбу Зеръиң бир хызматкәр кенизеги-де бардыр. О нәхили садакатлы, нәхили говы кенизекдир. Машгаладакы сырымызы хич киме айтмаз, өймүзиң азыгыны асла исрип этмез. Өйде хапа-хупа гоймаз. Җуда намыслыдыр, өе кир ёкдурмаз.
Бир гүн Эбу Зеръ өйден чыкды. Чар-төверекде яг чыкарылмак үчин гойлан тулумлар чайканып дурды. Ол ёлда гидип баряка, бир аяла габат гелди. Онуң янында барс ялы харс урян ики чагасы барды. Чагалар гуҗагында онуң эммелерини ойнаярдылар. Әрим бу аялы сөйди герек. Мени гойды-да, оңа өйленди. Ондан соңра мен хем мертебели бир адама дурмуша чыкдым. Ол овадан ата мүнерди. Хат-да мызрагыны алып, дүе, сыгыр ве башга-да шолар ялы хайванларың энчемесини сүрүп гетирерди. Гетирен хайванларының хер гөрнүшинден маңа бир җүбүт берерди ве маңа:
-Эй, Умми Зеръ! Ий, ич гарындашларыңа хайыр-ыхсан эт-диерди. Умми Зеръ: «Муңа серетмезден, икинҗи әримиң маңа беренлериниң хеммесини бир ере җемлесем, олар Эбу Зеръиң иң кичиҗик габыны-да долдурмаз» дийди.
Бу хадысы роваят эден Хезрети Айша разыяллаху анха диййәр ки: Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Эй, Айша, мен саңа Эбу Зеръиң Умми Зеръе нисбети (багланышыгы) кибидирин. Шу парх себәпли ки, мен сени бошатмадым. Биз биле яшаҗакдырыс.
КИНЕ ЭТМЕ
99. Хезрети Жабир разыяллаху анх гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вассалам айтдылар:
-Бир мөмүн эркек бир мөмүн аяла кине этмесин. Чүнки ол онуң бу хәсиетини халамаса-да башга бир хәсиетини халар.
НОГСАНЛЫК
100. Ибни Омар разыяллаху анхума гүррүң берйәр: Ресулаллах алейхыссалату вессалам:
-Эй, аяллар җемагаты! Мен акыл эелеринден акылы хем дини сизиңки ялы ногсанлы болан кимсәни хич гөрмәндим-дийипди. Аялларың ичинден догумлыракларының бири:
-Бизиң акылымызың ве динимизиң ногсанлыгы недир?-дийип сорады.
-Акылыңызың ногсанлыгы ики аялың шаятлыгының бир эркегиң шаятлыгына дең болмасыдыр. Диндәки ногсанлыгыңыз айбашыңыз (гөрүм гөрмеклигиңиз) себәпли Ремезанда ийип-ичмегиңиз ве шол гүнлерде намаз кылмазлыгыңыздыр-диен җогабы берди.
САДАКА РЕСУЛАЛЛАХ (АЛЛАНЫҢ ПЫГАМБЕРИ ДОГРЫ АЙТДЫ).
КИТАБЫҢ СОҢЫ