Başy » Kitaplar » САХАБАЛАР » ХЕЗРЕТИ ХАМЗА
Ысламың илкинҗи байдак гөтериҗиси
ХЕЗРЕТИ ХАМЗА
разыяллаху анху
«Аллахың арсланы»ве «Шехитлериң сервери» дийип, ятланылян Хезрети Хамза разыяллаху анху Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң сөйгүли агасы… Ысламың илкинҗи байдак гөтериҗиси… Сөвеш мейданының горкусыз гахрыманы… Ухуд шехитлериниң өңбашысы…
Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем оны җан-дилден сөерди. Чүнки ол диңе бир сөйгүли ага дәл-де, эйсем эмишен доган хем чагалык достды. Серверимиз саллаллаху алейхи веселлем икиси билеҗе улалып, билеҗе ойнап, доган ялы яшапдылар. Хезрети Хамза бүтин өмрүне Әлемлериң Сервери саллаллаху алейхи веселлемиң җана-җан досты болупды.
Ол Курейшлериң арасында гарадан гайтмаз гахрыманчылыгы биле мешхурды. Хезрети Хамза Мекге яшларының иң гахрыманыды. Ол доганының оглуның ахлак кәмиллигини билип, оңа хормат эдйәрди ве йүрекден сөййәрди. Улы хасрат биле оңа иман эдип, Онуң халкасына гошулмак ислейәрди. Эмма озалкы урп-адатлар, төверегиң геп-гыбаты онуң белли бир нетиҗә гелмесине пәсгел берйәрди. Хер бир задың өз вагты барды. О-да шу вагта гарашярды. Онуң Ыслам билен шерепленмесине ине, шу хадыса себәп болды:
Бир гүн сөйгүли Пыгамберимиз Сапа депесинде отырка, о ерден гечип барян Эбу Җехил Серверимизи ынҗытды. Серверимиз саллаллаху алейхи веселлем оңа хич хили җогап гайтармады. Абдулла ибни Җүданың хызматкәри бу сөзлери эшидипди. Шол вагтда Хезрети Хамза авдан өврүлип гелип, хемишекиси ялы Кәбәни тогап этмек үчин Хареми-шерифе гелипди. Абдулланың хызматкәри оны гөренде эшиденлерини хабар берди.
Хезрети Хамза хениз мусулман болманды. Эмма доганының оглуна эдилен херекетлери эшидип, гахар-газап билен Курайш җемагатының ичине гирди. Яранлары билен отуран Эбу Җехиле:
-Мениң инимиң хатырыны ынҗыдан сенмисиң?-дийип, бойнундакы яйы билен онуң келлесине урды. Отуранлар Хезрети Хамзаның үстүне топулмакчы боланларында, Эбу Җехл гыгырып:
-Элиңизи дегирмәң… Хамзаның хакы бардыр. Чүнки мен онуң доганының оглуна яман сөзлер сөзледим-дийип, Хамзаны башындан совды. Ол гиденинден соң болса:
-Оңа асла зат диймәң, гахарына барып мусулман болса, Мухаммедилер кувватланар-дийип, зәхерини дөкди.
Ширкиң иң белалы кишиси Эбу Җехл Хезрети Хамзаны Мухаммедилериң арасына дүшүрмезлик үчин келлеси ярылан ягдайында-да, ондан ар алмады. Эмма Аллах бир гулуның хайрыны ислесе, оңа хич хачан пәсгелчилик болмаз.
Хамза бу хадысадан соң хич ере барман, гөни Әлемлериң Сервери саллаллаху алейхи веселлемиң хузурына барды. Эбу Җехл билен болан ваканы гүррүң берип, Ол саллаллаху алейхи веселлеме теселли бермек иследи. Сөйгүлилериң сөйгүлиси Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз-де агасына:
-Диңе Хамзаның иман гетирмеги билен көңлүниң теселли тапҗакдыгыны-айтды. Инди гарашылян вагт гелипди. Сөйгүли ага Хезрети Хамза разыяллаху анху дерхал келимейи шехадет гетирип, Ыслам биле шерепленди. Онуң Ыслама гирмеги билен мусулманлар кувват тапды. Ол индиден бейләк Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлеме хас көп хемаят этҗекдигини Курайша дуйдурды.
Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң элине байдак берен илкинҗи мусулманы Хезрети Хамза разыяллаху анхудыр. Онуң Бедир хем Ухут сөвешлеринде гөркезен гахрыманлыгы диллерде дессан болды. Ол сөвеш мейданына чыканда бир хемледе өңүнден чыканы өлдүрип, Курейш гошунының ичине гирерди. Онуң гылыҗының гаршысына хич ким чыкып билмезди. О заманлар сөвешлерде еке-екеден чыкыларды.
Ресулы-Экрем Серверимиз Бедирде:
-Тур, эй, Убейде! Тур, эй, Хамза! Тур, эй, Алы!-дийип, буйрук беренде, олар арсланлар ялы мейдана атылыпдылар.
Хезрети Убейде разыяллаху анху Курейшден Утба, Хезрети Хамза разыяллаху анху Шейбә, Хезрети Алы разыяллаху анху Велиде гаршы йөриш этдилер. Булар арап пәлванларыды. Хезрети Убейде биле Утбе бир-ики хемледе бири-бирини яраладылар. Хезрети Хамза разыяллаху анху биле Хезрети Алы разыяллаху анху гаршыдашларыны бир хемледе өлдүрдилер. Өврүлип Хезрети Убейда разыяллаху анхуве көмек эдип, Утбәниң хем ишини битирдилер. Хезрети Хамза Ухудда улы гахрыманчылык гөркезип, Курайыш пәлванларының отузысыны депгиләп, өзи-де йигримиден говрак еринден яраланыпды. Эмма кысматда язылан бир гүн хакыката өврүлҗекди. Якын вагтда онуң паны өмри соңланҗакды. Чүнки язгыды шейле язылыпды. Хезрети Хамза аз салымдан Вагшының атан яйы калбына чүмүп, ере язылды ве эдил шол ерде шехадат шербетини ичди. Ухуда тагмасыны уран Хезрети Хамза гөйә Ухуд биле бирлешипди. Ухуд оны сөйди, о-да Ухуды. Хер хачан Ухут ятланса, ˝шехитлериң Сеййиди˝ дийлип, Хезрети Хамза-да ятланды.
Сөвешден соңра Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем шехитлере серетмек үчин Ухуд этеклерине дүшди. Яранларының йүзлерине еке-еке назар этди. Сөйгүли агасының җесединиң парчалананыны гөрүп, дишлерини гысды, гөзлерини юмуп, соҗап-соҗап аглады. Ынсанъетиң бу дереҗеде вагшылыга дүшүп биленини ичине сыгдырмады. Хезрети Хамзаның җеседи эт догралан ялы парчаланыпдыр. Сөйгүли агасының бу халына чыдамадык Серверимиз сахабалары билен маслахатлашып, ар алмагың карарына гелдилер. Эмма бир Пыгамбер өзбашына дәлди. Онуң сөзлери, херекетлери вахың гөзегчилиги астындады. Сөйгүли Пыгамберимизиң бу йүреклери авадан дердини Керемли Хак Тагала шу аятлары билен диңдирди хем теселли берди:
«Реббиң ёлуна хикмет хем ягшы өвүт биле чагыр. Олар билен иң гөзел шекилде мүҗаделе (җедел) эт. Догрусы Реббиң өз ёлундан азанлары хас говы билер. Эгер җеза бермек ислесеңиз, сизе эдилиши ялы эдиң. Ант болсунки, сабыр этсеңиз хас говудыр. Сабыр эт. Олара гынанма. Гуран мейиллеринден-де эндише этме. Аллах шүбхесиз әгәлер ве ягшылык эденлер билен биледир. («Нахл» сүреси: 123-125-нҗи аят)
Бу аятларың шейле вакадан соң, бу ерде назыл болмасы Аллахың шехитлериң Сеййиди Хезрети Хамза разыяллаху анху үчин иң говы хеззети болды.
Ол Ухуд шехитлериниң байдак гөтериҗиси ве сөйгүли Пыгамберимизиң агасы хөкмүнде тә кыямата ченли ятланҗакдыр ве хер йыл миллионларча мөмүн оны зыярат эдип оңа:
-Эсселаму алейке, эй, Ухуд Шехиди! Эсселаму алейка, эй, амми Ресул!… Эссаламу алейка, эй, Шехитлериң Сейиди!… Эссаламу алейка, эй, Хезрети Хамза разыяллаху анху-дийип, оңа салам берҗекдир.
Керемли Хакдан шехитлер ичиниң Сеййиди хезрети Хамзаның деңсиз-тайсыз гахрыманчылыгыны бизлере-де гөркезмегини, онуң мүбәрек габрына гайта-гайта зыярат этмек мүмкинчилигини бермесини ве шепагатларына лайык эйлемесини ныяз эдерис. Әмин.