Başy » Kitaplar » САХАБАЛАР » ХЕЗРЕТИ АББАС
Харамейниң сакысы…
ХЕЗРЕТИ АББАС
разыяллаху анху
Сөйгүли Пыгамберимизиң агасы... Абдылмутталыбың иң кичи оглы... Курайшың иң җомарды ве гарындашлык багларына айратын хормат гойяны… Харамейниң сакысы-хаҗыларың сувуны тайярламак хызматы биле таналан кәмил бир ынсан… Мекге басылып алнандан соң иң соңкы хиҗрет эден сахаба…
Ресулы Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз агасы Аббасы җуда эй гөрерди. Араларында үч яш тапавут барды. Чагалык йыллары бир ерде гечди. Шол бир яшдан, шол бир несилден ики яш җуван болуп етишдилер. Шу себәпли сөйгүли Пыгамберимиз Аббаса: «Ынсаның агасы атасы ялыдыр» дийип, оңа болан сөйгүсини аян эдерди.
Аббас ибн Абдылмутталиб яшлык йылларындан башлап, сөвда билен мешгулланып, өрән бай болды. Ол Кәбәни аявлы сакламак, хаҗылара сув пайламак, олара хеззет-хормат этмек везипесини ерине етирди. Ол хениз мусулман болмадыгына гарамаздан, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң Ысламы дүшүндирмесине ярдамчы болды. Хемише Ол саллаллаху алейхи веселлемиң аркасында дурарды. Соңкы гезек Акабеде Энсарылар сөйгүли Пыгамберимизи Мединә чагырыпдылар. Шонда Хезрети Аббас разыяллаху анху Мединелилере шейле дийди:
-Эй, мединелилер! Бу доганымың оглудыр. Ынсанларың ичинде иң сөййәним Одур. Эгер Оны тассык эдип, Аллахдан гетиренлерине ынанып, яныңызда алып гитмеги ынанян болсаңыз, мени ынандырар ялы сөз бермегиңиз лазымдыр. Билшиңиз ялы, биз оны мүшрүклерден горадык. Ол бизиң арамызда ыззат-хормат биле яшады. Муңа серетмезден сиз биле гиденини говы гөрди. Эгер сиз Оны душманларындан горап билсеңиз-ә, не ягшы? Ёк, оны ялңыз гойҗак болсаңыз, хәзирден бу ишден эл гөтериң.
Бу агалык дуйгусыды. Онуң рахатлыгы үчин Мединелилерден аркайын болмак ислейәрди. Шонда Мединели мусулманлар:
-Биз Ресулаллахы малымызы, җанымызы горайшымыз ялы гораҗакдырыс. Биз сөзүмизде садыкдырыс (догручылдырыс)-дийип, сөз бердилер ве касам этдилер.
Бедир сөвешинде мүшрүклериң арасында болан Аббас есир дүшди. Агасының гиҗәни есирлериң арасында гечирмеги сөйгүли Пыгамберимизе агыр дүшди. Ол гиҗе укламады. Нәме себәпден укламаянлыгы сораланда:
-Йүплере багланан Аббасың иңңилдисини эшитдим-дийип, җогап берди. Бу сөзи эшидип отуран сахабаларың бири ылгап гидип, Аббасың йүпүни чөзди. Энтек есирлер хакда хөкүм инмәнди. Пыгамбер Серверимиз яранлары билен пикир алышандан соң, гаршылыгына фиде (төлег) берлип, есирлериң бошадылмагына ругсат берилди. Ресулы-Экрем Серверимиз агасы Аббаса:
-Өзүң үчин, доганың оглы Укайл ве Невфел үчин фиде (гаршылык пул) бериң-дийди. О-да:
-Шу алан дирхемиңизден башга хич хили байлыгым ёк-дийди.
Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем агасының гөвнүни Ыслама имриндирмек үчин аматлы пурсатың гелендигини дуйды ве мугҗызавы бир ышарат биле:
-Ханы о алтынлар. Мекгеден чыкҗак гүнүң аялыңа берен алтынларың!.. Эгер-де өврүлип гелмесем, шунчасы сениңки, шу Фазлыңкы, Абдылланыңкы, Убейдулланыңкы ве Кусемиңки дийип, айрып гоян алтынларың ниреде?!…-дийди. Аббас аңк болуп:
-Касам эдйән бу алтынлары беренимде янымда хич кимсе ёкды. Сен муны ниреден билйәң?-дийди. Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем-де:
-Алла Тагала хабар берди-дийди.
Бу мугҗызаның гаршысында Аббас нәме дийҗегини билмеди. Инисине хайран галды ве көңлүнде иман нуры парлады. Дерхал келимейи шехадат гетирип, Ыслам биле шерепленди. Бир мүддет мусулманлыгыны гизлемеси весъет эдилип, Мекгә дөнди.
Сөйгүли Пыгамберимиз оңа Мекгәни ынанды. Ол Мекгедәки хабарлары етирип, о ердәки мусулманлара көмекчи болмалыды. Хезрети Аббас разыяллаху анху Курайшың иң хорматланян адамларынданды. Әхли мүмкинчиликлерини мусулманлар үчин уланып, Ыслама шу шекилде хызмат этҗекди. Мекгәни басып алмага тайярлаҗакды.
Ол бу максадыны амала ашырмак үчин элинден геленини аямады. Җебри-җепалара серетмезден Мекгәни терк этмеди. Эмма Ресулаллахың ышгы оны якып-яндырярды. Айралыга чыдап билмез ялы хала гелди. Бир мүддет соңра Ресулы-Экрем Серверимиз саллаллаху алейхи веселлеме бир хат иберди, янына гелмек ислейәндигини билдирди. Серверимиз-ден:
-Сениң болан ериңдәки җихадың хас говы ве пейдалыдыр-диен җогабы язды.
Бу җогапдан соң, Хезрети Аббас өңки ышкы хем зовкы билен хызмат этмегини довам этди. Мекгәниң эеленмегинден аз салым озал Мединә гөчди. «Фетихден соң (Мекге мусулманларың элине геченден соң) гөчмек (хиҗрет) ёкдур» диен хадыса гөрә, ол иң соңкы хиҗрет эден сахаба болды. Мекгәниң басылып алнан гүни Ресулаллахың янындан айрылмады. Мекгәниң ган дөкмесизден эеленмеги үчин элинде барыны этди. Онуң хайбатлы, өзүне чекиҗи сеси барды. Хунейин газабында пытраңңылыга дүшен сахабалары гүңлеч сеси билен бир ере җемледи. Сөйгүли Пыгамберимиз оңа:
-Эй, Аббас! Сен олара: «Эй, Энсар җемагаты! Эй, әхт эденлер» дийип гыгыр-дийди. Онуң хайбатлы сесине дарган сахабалар гысга вагтың ичинде бир ере җемлендилер. Гарпышмаларда душман эсгерлериниң көпүси өлдүрилди, бир бөлеги-де есир алынды.
Хезрети Аббас разыяллаху анху җуда совукганлыды. Ол Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң арадан чыкан гүни Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху билен бирликде сахабалары көшешдирмек үчин меҗлисе гитди ве шейле дийди:
-Эй, ынсанлар! Хей, Ресулаллахың «Мен өлмерин» диен сөзүни эшитдиңизми? Сахабалар:
-Ёк, эшитмедик-дийдилер. Ол Хезрети Омара гарап:
-Эй, Омар! Сениң бу меселеде хей, бир билйән задың бармы?!-дийди. Омар разыяллаху анху-да:
-Ёк-дийип, җогап берди. Хезрети Аббас разыяллаху анху:
-Аллаха касам эдйәрин ки, Ресулаллах өлүми дадыпдыр. Чүнки Алла Тагала шейле буйрандыр: «Хөкман сен-де өлерсиң, олар-да өлерлер. Соңра хеммәңиз Реббиңизиң хузурында хасаба чекилерсиңиз». («Зумер» сүреси; 30-31-нҗи аят)
Бу сөзлери биле эсхабы-кирамы (сахабалары) көшешдирен Аббас разыяллаху анху бир тарапдан депин ишлери билен мешгул болды. Хезрети Алы, Эбу Бекир, Аббас ве огуллары, Усаме разыяллаху анхум Ики Җахан Гүнешини мүшк кокуларының ичерисинде депин этмәге тайярладылар. Ол саллаллаху алейхи веселлемиң мүбәрек габры-шерифлерине сөйгүли агасы Аббас разыяллаху анху инди ве нур Мухаммет саллалаху алейхи веселлем Серверимизиң пәкизе беденлерини Җеннет өйүне ерлешдирди.
Аббас разыяллаху анхуны хеммелер сөййәрди. Хезрети Омар разыяллаху анхудыр Хезрети Алы разыяллаху анху о гелсе ерлеринден турардылар. Хезрети Омар разыяллаху анху Пыгамберимизиң месҗидини гиңелтмек үчин Хезрети Аббасың өйүни сатын алмак ислейәндигини айданда, өйүни деррев оңа багышлады. Ол аша җомартды, гуллары азатлыга чыкарарды, якын гарындашларының мөхүмини битирерди. Византия болан сапарларда ыслам гошунына көп-көп көмеклер этди.
Хезрети Омар разыяллаху анхуның дөврүнде гуракчылык болупды. Халк ягмыр догасына чыкды. Хезрети Омар Аббас разыяллаху анхуның саг элинден тутуп, шейле ялбарды:
-Аллахым, Пыгамбериң арамызда вагты оны өңүмизе тутардык, оны арачы эдйәрдик… Аллахым! Бу гүн болса, Пыгамбериң агасыны арачы эдйәрис. Сенден ягмыр ислейәрис. Бизден рахметиңи гысганма…
Хезрети Омарың хениз бу ялбармасы гутарманка, Алла Тагала гөйә, булгурдан дөкүлен ялы ягмыр ягдырды. Эсхабы-кирам, Аббас разыяллаху анхуны гуҗаклап:
-Гөзүң айдын, эй, Харамейниң сакысы!-дийип, оңа болан сөйгүлерини аян этдилер.
Хезрети Осман разыяллаху анхуның заманында Мединейи-Мүневвереде арадан чыкан Аббас разыяллаху анху 88 яшларындады. Онуң җыназа намазыны Хезрети Осман разыяллаху анху окады. Ол Бакы габрыстанында депин эдилди.
Керемли Хакдан бизлере-де онуң ялы ягшы хызматлар эдип, Аллахың җомарт гулы болмагы ве шепагатларына мынасып болмагы ныяз эдерис. Әмин.