Başy » Kitaplar » САХАБАЛАР » АБДУЛЛАХ ИБНИ МЕСУД
Ресулаллахың элинде ылым алан яш йигит
АБДУЛЛАХ ИБНИ МЕСУД
разыяллаху анху
Абдуллах ибни Месуд разыяллаху анху Ресулаллах Серверимиз саллаллаху алейхи веселлеме хызмат эдип, ылмы дүшүнҗә эе болан йигит... Сөйгүли Пыгамберимизиң хусусы хызматлары билен мешгулланян яш хем хызмата гайым ынсан... Ислән махалында Пыгамбер Серверимиз саллаллаху алейхи веселлемиң өйлерине гирип билен бир әр... Ысламың иң ганым душманы Эбу Җехлиң келлесини аркасына алып, Ресулаллахың хузурына гетирен тайсыз гахрыман...
Ол яшлыгында гарып боландыгы үчин гоюн бакарды. Тәзе диниң геленини эшидип, йүреги Пыгамбери гөрмек арзувы биле янярды. Эмма сүрүсинден айрылып билмейәрди. Шу ышык билен гүнлерини гечирип йөркә, Сөйгүлини гаршысында тапды. Онуң Ыслам билен танышмасы шейле болды:
Гоюнлары отлап йөркә, бир гүн янына ики киши гелди. Буларың бири Аллахың Ресулы саллаллаху алейхи веселлем, бейлекиси болса Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анхуды. Салам берип:
-Эй, яш йигит! Сувсузлыгымызы гидирер ялы сувуң бармы?-дийип сорадылар. Ол шо пурсат янында сувуң ёкдугыны айданда, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем:
-Сен маңа бир гысыр гоюн гөркез-дийди. Соңра болса ол гойнуң эмҗегини «Бисмилләх» дийип, сыпалап, бир дога окады. Кән вагт гечмәнкә, гойнуң эмҗеклеринден сүйт акмага башлады. Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху ерден бир оюк даш алып, гойны сагды. Сүйди илки Пыгамберимиз саллаллаху алейхи веселлем, соңра Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху, соңра болса, ибн Месуд ичйәр, мундан соңракы ваканы Абдуллах ибн Месуд шейле гүррүң берйәр: «Сүйди менем ичдим. Соңра мүбәрек адам гойнуң эмҗегине:
-Дур-дийди ве ол өңки халына гелди. Мен:
-Гысыр гоюнлар хачандан бәри сүйт берйәркәлер?-дийип, гең галдым. Соңра янына барып:
-Яңкы айдан сөзлериңизи маңа-да өврет-дийдим. Шонда башымы сыпалап:
-Сен хөкман өвренерсиң хем алым боларсың-дийди.
Гөзлери билен бу гең-таңлыга шаят болан ибн Месуд дерхал келимейи-шехадет айдып, Ыслам билен шерепленди. Ол Ресулаллахың хызматыны этмек үчин, Ол саллаллаху алейхи веселлеме йүз тутды. Ол шондан соң Әлемлериң Эзизиниң эдил көлегеси ялы, онуң янындан хич айрылып билмеди. Пыгамберимиз саллаллаху алейхи веселлем нирә гитсе, онуң янында болды. Онуң өйүниң ичиниң-дашының хызматыны эдерди. Аякгапларыны гейдирерди, тәхәрет алян күндүклерини герек ерине әкидип берерди. Ол ишли вагтында ругсат сораман хузура гирип билҗек дереҗеде Серверимизиң сөйгүсине мынасып болупды. Танамаянлар оны Серверимизиң машгала агзаларындан биридир өйдүп, пикир эдерди.
Ол Ресулаллахың өйүнде тербиеленипди. Онуң окувындан өвренипди. Шонуң үчин сахабаларың ичинде Куръаны иң говы окаяны хем говы дүшүнйәни Оды. Ол Кыраат ылмы, фыкых, хадыс ылымларыны өвренмекде эсасы чешмеди. Онуң хакында шейле диййәрдилер: «Ол хәсиети хем шекили боюнча Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлеме хас көп меңзейәндир».
Ибн Месуд етмиш төвереги сүрәни Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң мүбәрек агызларындан эшидип, ят тутан Куръан уссадыдыр. Ибни Месуд Кыраат ылымларының халкасының соңудыр. Серверимиз саллаллаху алейхи веселлем ондан Куръан диңлемеги сөерди. Хат-да онуң хакында:
-Куръаны шу дөрт кишиден; ибни Месуд, Салим, Убей ве Муаздан өврениң-дийипдир.
Абдуллах ибни Месуд разыяллаху анху Мекгеде мүшрүклере Куръаны илкинҗи гезек ач-ачан окап, диңледен гахрымандыр. Бир гүн ол эсхабы-кирам билен отырка, араларында шейлерәк мазмунда бир гүррүңчилик гечди:
Шу Курайша Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемден башга Куръаны ач-ачан окан кимсе болмады.
-Ким оларың арасына гидип, ач-ачан Куръаны окап билеркә?-диен совал орта атылды. Ибни Месуд достларына:
-Мен диңледерин-дийди. Эсхабы-кирам:
-Биз оларың саңа зыян етиреринден горкярыс. Герек вагтында оны горап билҗек ковмы я кабыласы болар ялы бири гитсе говы-дийдилер. Ибни Месуд разыяллаху анху:
-Гойбериң гидейин. Алла Тагала мени горар-дийди. Ол эртеси гүн гушлук вагты Кәбеде отуран мүшрүклере гаршы Ыбрайым алейхыс саламың макамында «Бисмиллә» дийип, «Рахман» сүресини окамага башлады. Муны эшиден мүшрүклер ибни Месуды енчмәге башладылар. Ол шонда-да тапдан дүшйәнчә, гаты сес билен Куръан окап, олара диңлетди. Ол йүзүни-гөзүни перс-ала эдип, достларының арасына гелди. Бу хадысаны гөрен сахабалар:
-Вах, биз сениң шу хала дүшҗегиңи билйәрдик-дийип, дуйгудашлык билдирдилер. Ибни Месуд разыяллаху анху гөйә хич зат болмадык ялы имандан алан гүйҗи билен достларына:
-Аллахың душманлары хич хачан шу гүнки ялы янымда эҗиз болмандылар. Эгер ислесеңиз, олара эртир эдил шу гүнки ялы Куръан диңледип билерин-дийип, бу меселеде энтек гуҗур-гайратыны йитирмәндигини аян этди. Эхабы-кирам:
-Ёк, шу оканың бес. Сен олара халамаян затларыны эшитдирдиң ахбети-дийип, оны көшешдирдилер.
Ибни Месуд шундан соң мүшрүклере энчеме гезек Куръан диңледйәр. Илкинҗи гезек «Галам» сүресини дашындан гаты сес билен окаяр.
Мүшрүклериң берйән җебри-җепаларының соңы гелмәнсоң, Пыгамберимиз оңа Хебешистана гөчмәге ругсат берйәр.
*************
Ол ики гезек гөчүп, ики кыбла середип намаз кыландыр. Ибни Месуд Бедир, Ухуд, Хендек сөвешлеринде улы гахрыманчылык гөркезендир.
Онуң бедени хор, бойы гысгады. Эмма гөркезен гахрыманчылыгы, пидакәрлиги, хызмат этмекдәки парасады, ылмы сөйгүли Пыгамберимизе лайыкды.
Бир гүн Ресулы Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз биле билеликде вагты бир зады ашак дүшүрмек үчин агаҗа чыкыпды. Онуң аякларының инчелигини гөренлер гүлмәге башладылар. Серверимиз олара:
-Оңа нәме үчин гүлйәрсиңиз? Кыямат гүнүнде онуң согаплары Ухуд дагындан агырдыр-диймек билен онуң хорматыны артдырыпды.
************
Ол Ысламың иң ганым душманы Эбу Җехлиң келлесини аркасына алып, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң хузурына гетирен гахрыман йигитдир. Онуң диллере дессан болан бу гахрыманчылыгы шейле болупды:
Бедир сөвешинде сөйгүли Пыгамберимиз саллаллаху алейхи веселлем:
-Эйсем, шу Эбу Җехлиң нәме эдип йөренинден ким бизе хабар гетирер?-дийди.
Бу сөзлери эшиден ибни Месуд разыяллаху анху деррев сөвеш мейданына сиңип гитди. Ол шонда Эбу Җехлиң демини санап ятаныны гөрүп, сакгалындан тутуп, аягы билен басып, келлесини кесҗек боланда, Эбу Җехл гөзүни ачып, ибни Месуда:
-Эй, гоюн чопаны! Өрән горкулы ере чыкыпсың, еңиш хайсы тарапда?-дийип сорады. О-да:
-Еңиш мусулманлар тарапында-дийип, җогап берди. Ол капыр җаны чыкып барярка-да, күпүриниң зәхерини дөкди:
-Мухаммеде айдың, хәзире ченли онуң душманыдым. Индиден соң, душманлыгым хас-да артды-дийди. Ибни Месуд разыяллаху анху дерхал онуң гөвресини башсыз гоюп, җаныны җәхеннем базарына иберди.
Ибни Месуд разыяллаху анхуның Эбу Җехлиң келлесини аркасына алып геленини гөрен Әлемлериң Сөйгүлиси саллаллаху алейхи веселлем:
-Бу ымматың Фиравны ине, шудур-дийди.
***********
Абдуллах ибни Месуд разыяллаху анху Хезрети Омарың халыпа вагты Куфа казы эдилип иберилди. Шол бир вагтың өзүнде ол Куръан мугаллымлыгы везипесини-де ерине етирди. Ол Куръаны окаян, билйән ве ят тутянлара шейле диерди:
-Куръан биле йүкли болан карылар, юмры-юмшак болмалы. Хемише гайгылы ягдайда болмалыдырлар.
Ибни Месуд разыяллаху анху Хезрети Османың дөврүне ченли Куфада галды. Соңра онуң чагырмагы боюнча Мединейи-Мүневверә доланды. Ол милады йыл хасабының 652-нҗи йылында 60-дан гечип, эбеди яшайша гөч этди. Оны Җеннетул Бакы гонамчылыгында депин этдилер.
Керемли Хак бизлери-де сөййәнлерине, достларына иң говы гөрнүшде хызмат эдип билмек ныгматы билен рызыкландырсын. Бу Куръан уссады болан сахабаның ылмыны, юмшак хәсиетини ве герчеклигини бизе-де несип этсин. Хеммәмизи шепагатларына лайык эйлесин. Әмин.