Başy » Kitaplar » САХАБАЛАР » ХЕЗРЕТИ СЕВБАН
Пыгамбер ашыгы
ХЕЗРЕТИ СЕВБАН
разыяллаху анху
Севбан разыяллаху анху Пыгамбер ашыгы бир сахабадыр… Ол Хезрети Мухаммет Мустафа саллаллаху алейхи веселлемиң нурлы йүзүне бакмакдан доймаян, ондан гөзлерини айырмаян бир ашык... Ахыръетде ондан айрылмак горкусы биле хорланып, меңзи саралан бир ашык ынсаны… Ики Җаханың Гүнеши болан Серверимизе ве машгаласына хызмат этмек үчин башга дүнйә ишлерини ташламагың хөтдесинден гелен йигит…
Ол Еменде доглуп, шол ерде-де улалды. Онуң машгаласы Химйери кабыласының гулы болуп яшапдыр. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз оны сатын алып, азатлыга чыкарды. Шундан соң Севбан сөйгүли Пыгамберимизиң янындан асла айрылмады. Оңа хызматкәр дәл-де, бир ашык хөкмүнде хызмат этмәге башлады. Серверимизиң хызматы үчин башга ишлерини гойболсун этди. Бу херекети оңа ылымда белент дереҗелере етмәге ярдам этди.
Ол хызматыны диңе Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң янында болмак, онуң дүнъеви әтиячларына көмек этмекден ыбарат хасапламазды. Онуң үчин Серверимизиң хузурында болмак улы багтыярлыкды. Эмма асыл герегиндәки багтыярлык онуң диенлерини этмек, онуң сүннетине уймак ве о ёла хызмат этмекди. Шу себәпден Севбан разыяллаху анху Фахры-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң мүбәрек агзындан чыкан хер сөзүң гадрыны билип, оны ят тутды. Хадыслары хем өзлешдирип, бейлеки доганларына-да өвретди. Ол Серверимизден өвренен затларыны төвереге яйратмагы өзүне везипе хасаплады. Шу себәпден халк Севбан разыяллаху анхудан довамлы хадыс сорарды.
Бир гүн ондан бир хадыс айдып бермеги хайыш этдилер. Ол шонда шу мазмундакы хадысы айтды: Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем: "Бир мусулман Аллаха бир сеҗде этсе, Аллах онуң макамыны бир дереҗе бейгелдер ве гүнәлерини багышлар"-дийди.
127 саны Хадысы-шериф роваят эдендиги накыл эдилен Севбан разыяллаху анхуның гиң дерс халкасы ве талыплары барды. Мадан бин Талха, Решит бин Саад, Абдырахман бин Ганем, Эбу Идрис Хавланы булардандыр.
Севбан разыяллаху анху Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлеме хызмат хем хормат этмекде җуда үнслиди. Серверимизиң хузурында я-да Ол саллаллаху алейхи веселлем болмадык ягдайында-да Ол саллаллаху алейхи веселлеме гаршы эдепли херекет эдилмесини исләрди. Серверимиз билен геплешйәркә сәвлик гойберйәнлери деррев оярарды. Оны ады билен чагырмагы бихорматчылык хем гүнә хасапларды. Чүнки Серверимизиң дереҗесини Алла Тагала бейгелдипди. Оңа Алла Тагала ады билен дәл, «Эй, Ресул! Эй, Хабып! Эй, Неби!» дийип, йүзленен халатында ынсанлар нәхили онуң адыны тутсунлар?
Севбан разыяллаху анху шу ягдайлар себәпли, кәте галмагалың турмагына-да себәп боларды. Ресулаллаха хормат гоюлмазлыгына ол чыдап билмезди. Бир гүн бир яхуды (җөхүт) Ресулы-Экремиң янына гелип:
-Эссаламу алейке, эй, Мухаммет!-дийип, геплемәге башлады. Шонда Севбан хем ол ердеди. Ол бу шекилде салам бермеги хорматсызлык, эдепсизлик хасаплап:
-Бу яхуды нәме себәпден ˝эй, Ресулаллах˝ диймеди?-дийип, онуң билен даавалашмага дурды, хат-да яраланды.
Севбаның бу херекети, онуң Сөйгүли Пыгамберимизе болан хорматының, мухаббетиниң ве ышгының нышаныды. Ол шу себәпли көп ерде таяк ийди. Йөне О Сөйгүли саллаллаху алейхи веселлеме болан хорматына тозан гондурмады. Ол көңлүни Серверимизиң ышкы билен шейле бир долдурыпды велин, хат-да ондан айры галмак, Онуң сөхбетинде болмазлык горкусы биле хорланып, меңзи сары саман болупды.
Ол бир гүн Серверимизиң хузурында пикир дерясына гарк болупды. Гөйә бир ери агырян ялы, хасрат биле Серверимизиң нур җемалына дертли-дертли середйәрди. Шейле бир бакыш: хасрат, мухаббет ве пырак, айралык… Гөйә диерсиң айралык заманы гелен ялы, гайдып Серверимизиң назарына назары дүшмеҗек ялы… Онуң бу мелул бакышларыны гөрен Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз:
-Эй, Севбан! Бу халың недир? Бир ериң агырярмы, я кеселләйдиңми?-дийип сорады. О-да:
-Энем-атам саңа пида болсун, эй, Ресулаллах! Хич ерим агыранок. Йөне сизден айралыга чыдамаярын. Дүнйәде хузурыңыза гелип, дердими эгисйәрин. Эмма ахыръети пикир эдйәрин. Сиз Макамы-Махмудың (Бейик дереҗелериң) эесисиңиз. Небилер (Пыгамберлер) макамында боларсыңыз. Биз болса, халк арасында боларыс. Җеннете гирсегем сизиң мертебәңизе етип билмеҗегими билйәрин. Сөхбетиңизе гатнашып билмерин. Эгер Җеннете гирмесем, сизи гөрмекден эбедилик махрум боларын. О заман мениң халым ничик болар? Ине, шу пикирлердир-эндишелер мени шу хала дүшүрди-дийип, җогап берди.
Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз бир салым дымып отурды. Гысга вагтдан соң, Алла Тагала Севбаны ве шонуң ялы иманлы ынсанлары шу аяты җелилелер билен теселли этди:
«Аллаха ве Пыгамберлерине боюн эгенлер, ине, шулар, Аллахың өзлерине ныгмат хөкмүнде берен Пыгамберлери биле, сыддыклар биле, шехитлер биле ве ягшы кишилер билен биледирлер. Булар нәхили гөзел дост! Ине, итагаткәрлере(Алла тагаланың диенини эдйәнлере) эдилен бу ыхсан Алла Тагаладандыр. Хер зады билиҗи хөкмүнде Аллах етерликдир». («Ниса» сүреси; 69-70-нҗи аятлар)
Бу бушлугы алан Севбан разыяллаху анху гөйә бегенҗинден учярды. Бүтин эндишелери, горкулары гидип, тәзеден җанланыпды. Дүнйәде ве ахыръетде О Сөйгүли билен биле болмак нәхили багтыярлыкды.
Гөр, нәхили чуң мухаббет!.. Аллахым бизлере-де шейле мухаббети, сөйгүни несип эт! Ахыръетде-де О Сөйгүлиниң сөхбети билен хемдем эт! Әмин!
Багтыярлык чагының йыллызлары Серверимизиң эмир хем весъетлерине боюн эгмек хусусында өрән сересапдылар. Бир гүн Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Севбана:
-Хич кимден хич зат ислеме ве совал сорама-дийди. Севбан хем өмрүниң соңуна ченли хич кимседен хич зат сорамады ве совал бермеди. Хат-да гарранда-да атына мүненде ве дүшенде хич кимиң көмегини ислемеди.
Севбан разыяллаху анху Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз арадан чыкандан соң, Мединеде галмады. Ремлә гитди. Хезрети Омар разыяллаху анхуның заманында Мүсүриң эеленмегине гатнашды. Соңра Хумуса ерлешди. О ерде кеселледи ве ахыръете гөч этди.
Реббимиз бизлери-де онуң ялы дурнуклылык билен хызмат эден ашыклардан эйлейип, шепагатларына мынасып эйлесин. Әмин.