Başy » Kitaplar » САХАБАЛАР » НУМАН ИБНИ МУКАРРИН
Тиресини долы Ысламлашдыран
НУМАН ИБНИ МУКАРРИН
разыяллаху анху
Нуман ибни Мукаррин Эл-Музени разыяллаху анху Кисра Ысламы дүшүндирен чакылыкчы… Мекге фетхинде Музейне кабыласының санҗакдары… Нихавенд сөвешинде Ыслам гошунының баштутаны… Кабыласыны долулыгына Ысламлашдыран җихәд әри…
Онуң Ыслама гириши Мединейи-Мүневверә яң салды. Ине, шейле: Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Мединә хиҗрет эдипди. Бу хабар Музейне кабыласына барып етди. Кабыласының баштутаны болан Нуман ибни Мукаррин бир агшам абрайлы адамлары дашына җемләп отырды. Олара шейле дийди:
-Эй, ковмум! Биз Мухамметден диңе говы затлар эшитдик. Хайырлы хабарлар алдык. Онуң мерхеметине, адыллыгына гөз етирдик. Башгалар оңа тарап ылгаярка, биз нәме үчин ондан гачалы?! Мен эртир онуң янына гитмеги карар этдим. Ичиңизден мениң билен гитмәге ислег билдирйән бар болса, ёл шайыны тутсун.
Нуманың бу сөзлери ковмуна өрән тәсир эдипди. Эртир туруп гөрсе, он доганы хем 400 Музейнели оңа гарашып дуран экени. Ол бу көпчүлик билен Ресулаллахың янына гитмәге утанды. Гытчылыкды. Бир затлар яныңа алмак герекди. Ол кабыласының элинде галан бирнәче гойны җемләп, Ресулаллаха пешгеш әкитди. Хузурына барып, келимейи-шехадет гетирип, мусулман болды.
Нәхили парасат?… Бу ничикси ахлак?!.. Гөйә Ысламың нуры Нуманың көңлүне озал гирен ялыды. Бейле аҗайып ынсанлар хич дөвүрде-де ёк дәлди. Эгер олар Ыслама чагырылсалар, өйи-өвзары, ил-гүни биле ышыга тарап ылгардылар… Аллахым бизиң топлумымызда-да шейле ынсанлар нәче дийсең бар. Олара-да Ыслама йөнелмеги несип эт!.. Ысламы болуп доглуп, етишенлере-де тәзеден дирилик бер. Ниетлерини халыс, хызматларыны дайым эйле... Ыслама сөйгүлерини артдыр... Гелди-гечер амалларың ызында ылгатма…
Нуман ибни Мукаррин разыяллаху анху ве төверегиндәкилериң мусулман болушлары бүтин Мединә яң салды. Есриб бир уҗундан бейлеки уҗуна ченли чайканды. Озал бир өйден ата-оглуң бирликде мусулман боланы эшидилипди, йөне 400 кишиниң бирликде мусулман болшы гөрүлмәнди хем эшидилмәнди.
Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Нуманың мусулман болмагына өрән бегенди. Онуң парасадына хем гайратына шу аяты-җелилелери окап, миннетдарлык билдирди. Алла Тагала шейле буюрярды: Манысы: «Бедевилерден (чарвалардан) шейле кимсе бардыр ки, Аллаха ве ахыръет гүнүне ынанар. Беренлерини Аллаха якынлашмак үчин берер ве о Пыгамбериң догаларыны весиле эдинер. Хабарыңыз болсун ки, бу олар үчин хакыкы бир якынлашыкдыр. Аллах олары рахметине етирҗекдир. Шүбхесиз, Аллах көп багышлайҗы, көп рехим эдиҗидир». («Тоба» сүреси; 99-нҗы аят)
Нуман ибни Мукаррин разыяллаху анху шундан соң өмрүни Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң эмрине хем хызматына багыш этди. Онуң байдагының астында әхли сөвешлере гатнашды. Мекге фетхинде, Хунейн газадында, Веда (хошлашык) хаҗында Пыгамбер Серверимиз саллаллаху алейхи веселлемиң янында болды. Сөйгүли Пыгамберимиз бакыете гөченден соңра Мединейи-Мүневвереде галды.
Абдуллах ибни Месуд разыяллаху анху онуң хакында: «Иманың хем нифагың (мынапыклыгың) бирнәче өйлери бардыр. Мукаррин огулларының өйи иманың мыхман болан өйлеринден бирисидир» дийип, онуң машгаласының сарсмаз иманлыдыгыны хабар берди.
Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анхуның заманында Ысламдан дөнйәнлериң питнеси йүзе чыканда, ол кабыласы билен бирликде питнәниң ровачланмагына ёл бермеди.
Хезрети Омар разыяллаху анхуның дөврүнде мусулман гошунларының гошунбашысы Сагд ибни Эби Ваккас разыяллаху анху Ыслама чагырмак үчин Нуман ибни Мукарриниң баштутанлыгында бир топары Кисра Ездүҗерде иберди. Топар Кисраның Медаиндәки сарайына баранларында, максатларыны айдың хем дүшнүкли эдип айдар ялы, Нуман разыяллаху анхуны Кисраның янына ибердилер. Ол Кисраның хузурында өз максатларыны шейле беян этди:
-Аллаха хамд, Пыгамберине салату-салам эдерин. Аллахың бизе рехим эдип, ягшыны гөркезип, эрбетликлерден узаклашдыран Пыгамбер иберендиги шүбзесиздир. Ол бизе чакылыгыны кабул эдени Аллахың дүнйә ве ахыръетде ягшылыклар берҗекдигини вада этди.
Гысга вагтың ичинде Аллах дарлыгымызы гиңишлиге, эзъетимизи ыззата, арамыздакы душманчылыгы доганлыга, мерхемете өвүрди. Бизе илки якынларымыздан башлап, ынсанлары хайырлы ишлере чагырмаклыгымызы эмр этди.
Биз сизи Ыслама чагырярыс. Бизиң динимиз ягшыны ягшы гөрүп, оңа чагырян, яманы яман гөрүп, ондан гачмагы эмр эден диндир. Бу дин ынананлары, күпүриң гараңкылык хем зулумындан, иманың айдыңлыгына хем адалатына әкидер.
Эгер Ысламы кабул этсеңиз, араңызда Аллахың китабыны гоюп, онуң биле хөкүм этмек үчин кәбир кишилери галдырып, өз халыңыза гоярыс. Эгер Ыслама гирмеги кабул этмесеңиз; пач аларыс ве сизе хемаят эдерис. Муны-да кабул этмесеңиз, сизиң биле сөвешерис.
Нуманың бу сөзлери Ездүҗердиң гонҗуна гор гойды.
-Гошунбашыңыза айдың: «Сизиң үстүңизе хеммәңизи Кадисие хендегине гөмҗек Рүстеми иберйәрин» дийди.
Кадисие Хендеклеринде җесетлер мүндер-мүндер хатарланды. Эмма булар Кисра эсгерлериниң җесетлериди. Муңа чыдам эдип билмедик Кисра 150 мүң эсгер җемледи. Ягдайдан хабардар болан Хезрети Омар разыяллаху анху Эсхабы-Кирамы җемләп, маслахатлашандан соң Нуман ибни Мукаррин эл-Музенини гошунбашы сайлады-да, оңа шу мазмунлы хаты берди:
-Эйран гошунының улы топарының сөвешмек үчин Нихавентде җемленендигинден хабарым бар. Шу хаты аланыңда, Аллахың эмри ве ярдамы биле яныңдакы мусулманлары алып ёла чык. Олары йөремеси кын ерлерден йөретме. Бир мусулман маңа йүз мүң динардан хас говудыр. Саламлар.
Нуман ибни Мукаррин разыяллаху анху хатдакы весъети болшы ялы ерине етирди. Эсгерлерини тикенли ёллардан йөретмеди. Нихавендиң ёлларына демир тикенлер дөкүлипди. Ол атлары бу ерден гечиртмеди. Гиҗелерине душманың гөрмеси үчин от якдырды. Душман тарапы мусулманлар ыза чекилендир өйдүп пикир этмелиди. Душман гошуны олары ызарламак үчин дөкен демир тикенлерини айырдылар.
Муны өзүне пурсат билен Нуман разыяллаху анху айланып, хер байдагың янында дуруп, олара сөвеше җошдурҗы сөзлер биле хабар гатды. Өзи-де шейле дога этди: «Аллахым! Мусулманлара еңиши миессер эйле… Бу ёлда Нумана шехитлик ыхсан эйле…» дийди. Бүтин Ыслам гошуны бир агыздан ˝әмин˝ дийди. Нуман сөзүни довам эдип, иң соңкы буйругы берди:
-Мен үч гезек текбир гетирҗек. Биринҗиде тайярланың. Икинҗисинде ярагыңыза япышың. Үчүнҗиде хеммәңиз хүҗүме гечиң. Мен болсамам, я башга бири шехит эдилсе-де, янына топланмаң. Хич кимсе хүҗүмден ыза галмасын-дийди.
Текбирлер гайталанды. Нуман разыяллаху анху күкрәп арслан киби душман хатарларының арасына гирди. Онуң ызындан эсгерлер сил мысалы җошды. Сөвеш агыр болды. Өлүлер дагы-дашы долдурды. Хер тарапдан ган сил кимин акды. Атының аягы бүдрәп Нуман ибни Мукаррин разыяллаху анху эндам-җаны яраланып, ере йыкылды ве шехит болды.
Доганы байдагы онуң элинден алып, үстүни бир мата билен япып, сөвеши довам этди. Шу ики арада Эйран гошунының гошунбашысы-да өлди. Онуң эсгерлери сөвеши ташлап гачдылар. Шейлеликде, мусулманлар Нихавентде еңиш газандылар.
Сөвешиң соңунда Нуман ибни Мукаррини разыяллаху анхуны соранлара, доганы үстүндәки матаны галдырып: «Ине, гошунбашыңыз. Аллах онуң гөзүни айдың этди ве шехитлик мертебесине говушдырды» дийип, олара теселли берди.
Керемли Хак бизлери-де о мертебелере етирсин. Нуман киби Ыслама чагырмакда җихәд әри эйлесин. Шепагатларына лайык кылсын. Әмин.