Başy » Kitaplar » САХАБАЛАР » СЕХЛ ИБНИ ХУНЕЙФ
Бир Ыслам гахрыманы
СЕХЛ ИБНИ ХУНЕЙФ
разыяллаху анху
Сехл ибни Хунейф разыяллаху анху хиҗретден өң икинҗи Акебе бейгатында Ыслам билен шерепленен Эвс кабыласына дегишли болан Мединели мусулманлардан… Ол Бедир Газадына гатнашып, «Эсхабы бедир» сыпатыны газанан сөвешҗең йигитлерден…
Ол Ухуд гүни Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимзиң үстүне эдилен хүҗүмлери өзүне чекип, өзи нашана алнып, мүшрүк окларына гаршы дөш герен гахрыман… Машгаласының зеруры болан ики өлчег хурмасыны гошуна хөдүр эден җомарт ынсан...
Ол бүтин дуркы билен Ыслам гахрыманыды. Өрəн овадан ата мүнүп, гаты говы ок атарды. Атың үстүндəки гидиши, дуршы хер кесиң үнсүни чекерди. Мединеде ысламың яйрамагы үчин көп иш этди. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Мединə хиҗрет эденде, оны Хезрети Алы разыяллаху анху биле доган этди. Икиси-де горкусыз йигитлерденди.
Ол Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң Мединə хиҗретинден соң, онуң янындан айрылмады. Онуң хызматында гезмеги өзүне мертебе хасаплады. Серверимиз билен бүтин сөвешлере гатнашды. Ол Бедир, Ухуд, Хендек, Тебук газатларында улы гахрыманчылыклар гөркезди. Эсасанам, Ухуд гүни.
О гүн мусулманлар гөрəймəге ыза чекилен ялы болдулар. Шол пурсат Фахры-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң янында өрəн аз кимсе галыпды. Ине, шол заман Сехл ибни Хунейф разыяллаху анху мүшрүклериң хүҗүмлерини өз үстүне чекди. Оларың Серверимизе йөнелен окларының өзүне өврүлмегини газанды. Гүңлеч сес билен орта чыкып, мүшрүклере:
-Сехли нышана алың. Окларыңызы оңа атың. Белки хас аңсатлык билен онуң ёгуна янарсыңыз-дийип, хайкырмага башлады. Мүшрүклериң хүҗүмлерине өзи нышана болды. Оларың окларына гаршы дөш герди. Бир тарапдан болса довамлы олара ок атып, хүҗүмлериниң өңүни алмага чалышды.
Ол ок атмакда мешхурды. Атан окы хөкман нышана дегерди. Ол Ухуд гүни Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң өвгүсине мынасып болды. О гүн мүшрүклере довамлы ок атарды. Атаныны өлдүрерди. Өрəн көп санлы мүшрүклери өлдүрипди. Эмма оклары-да гутарып барярды. Фахры-Каинат Серверимиз онуң окларының гутарандыгыны гөрүп:
-Сехле ок етишдириң. Чүнки о Сехлдир. Говы ок атар-дийип, оңа мадды хем рухы тайдан ярдам эдип, гөвнүни гөтерди.
Ухуд гүни җандан гечмек гүниди. Сехл-де о гүн җаныны орта гоюп, Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизи горамага чалышды. Ок ягмырларының арасында сөвеши довам этди. Беденинде ок ярасының дегмедик ери галмады. Ол яраларына асла əхмиет бермейəрди. Чүнки еңиш ысламыңкыды. Онуң атан окларындан өрəн көп мүшрүгиң җаны җəхеннеме гидип, ахырында еңиш мусулманлара гечипди.
Сехл ибни Хүнейф разыяллаху анху Хендек сөвешинде-де бар гүйҗүни сарп этди. Дурман, дынч алман Хендек газды. Онуң Хендек газмакдакы гайраты Серверимизи өрəн бегендирди. Җан аяман чекен зəхмети көплериң үнсүни өзүне чекди.
Ол əхли сөвешлерде гүйч-гайратыны гөркезди. Хендекден соң Бени Курейзаның үстүне гидилди. Хайбар фетхине гатнашды. Хунейн газадында, Мекгəниң фетхинде өзүне мынасып орун алды. Тебук сапарында машгаласы үчин зерур азык хөкмүнде гоюлан ики өлчегдəки хурма билен гошуна хөдүр-керем этди. Онуң бу херекети Алла Тагаланың рахметини җошурды. Ине, шейле:
Тебук сапарына тайярлык гөрүлмəге башлананда Серверимиз бүтин эсхабы көмеге чагырды. Мал-мүлки болан бай сахабалар нəмеси бар болса, хузурана гетирдилер. Сехл ибни Хунейф разыяллаху анху гарыпды. Олар ялы бермəге мал-дүнйəси ёкды. Муңа өрəн гынанярды. Эмма ол бу чакылыга сес гошмак ислейəрди.
Өйүнде чагалары үчин айырып гоян ики богдак хурмасы барды. Шу ядына дүшүп, олары берип, хайыр ярышына гатнашмак иследи. Деррев өйүне гидип, хурмалары алып, хузура гетирди. Серверимизден кабул этмегини ислəп:
-Эй, Ресулаллх! Шу ики богдак хурмадан башга өйүмде хич задым ёк. Шуны мениң хем чагаларымың көмеги хөкмүнде кабул эдиң-дийди.
Сехл ибни Хунейф разыяллаху анхуның бу херекетлери Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң дуйгуларына тəсир этди. Ондакы гайраты, эдеби, нəзиклиги ве ыхласы гөрди-де, хурмалары алман дуруп билмеди. Онуң көңлүнден җошуп гелен пидакəрлигиниң хем-де халысана херекетлериниң гаршысында гетиренлерини кабул эдип, мүбəрек эллери билен бейлеки хурмаларың үстүне гоюп, берекет берилмеги үчин Алла Тагала дога этди.
Бу ягдайы гөрен мынапыклар Мединəниң көчелеринде «Аллахың онуң ики богдак хурмасына əтияҗы бар» дийип, Сехлиң үстүнден гүлдилер. Онуң көңүл дүнйəсине дүшинип билмедилер.
Алла Тагала мынапыкларың масгаралыгыны, Сехл разыяллаху анхуның йүрекден җошан халысана херекетлерини гаршылыксыз гоймады. Индирен шу аяты-керимелери билен мынапыкларың сесини гапды. Манысы:
«Садакалар хусусында мөмүнлерден йүреги билен беренлери, гүйчлериниң етмейəнден артыгыны тапмаянларың гыбатыны эдип, оларың үстүнден гүленлер бар-а, ана шолары Алла масгаралаҗакдыр ве олар үчин элем (эзъет) бериҗи азап бардыр». («Тоба» сүреси: 79-нҗы аят).
Сехл ибни Хунейф разыяллаху анхуның херекетлериниң əхлиси йүрекденди. Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң чакылыгына гошулмазлык онуң үчин иң улы хасратды. Азу-көп мүмкинчилигине гөрə гошант этмек сөйгүниң хем пидакəрлигиң нышаныды. Гүйҗүң етенини берип билмек иң улы артыкмачлыкды. Сехл разыяллаху анху шу аҗайып ахлагы билен төверегине нусга болды. Олар шейле җомартлыклары билен йылдыз ынсанлара өврүлдилер.
Ол Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизден кырка якын хадыс роваят этди. Роваятларындан бириси шейледир: «Ким Аллах ёлунда җихад эден бир кимсə ярдам этсе, я-да бергидарың бергисини өз үстүне алса, Аллаху Тагала-да оны Аршың көлегесиниң ашагында көлегелендирер».
Сехл ибни Хунейф разыяллаху анху Серверимиз билен билеликде Веда (хошлашык) хаҗына гатнашды. Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анхуның дөврүнде динден дөненлериң гаршысына сөвеше гошулды. Хезрети Омар разыяллаху анхуның дөврүнде Сирия, Эйран, Ырак йөришлеринде гошуна ёлбелетлик этди. Ол Хезрети Осман разыяллаху анхуның дөврүнде Куфе шəхеринде ерлешди. Өмрүниң соңуна ченли бу ерде Ыслама хызат этди.
Хезрети Алы разыяллаху анху оны Куфəниң хəкими этди. Соңундан болса Басра ве Парс велаятларына баш хəким эдип тайярлады. Ол милады йыл хасабының 659-нҗы йылында Куфеде арадан чыкды. Җыназа намазыны Хезрети Алы разыяллаху анху кылдырды. Шол ерде депин эдилди. Керемли Хак шепагатларына лайык эйлесин. Әмин.