Başy » Kitaplar » САХАБАЛАР » УМЕЙР ИБНИ ВЕХБ
Батыргай хем сөзлери тəсирли йигит
УМЕЙР ИБНИ ВЕХБ
разыяллаху анху
Умейр ибни Вехб разыяллаху анху батыр, сөзи гечгинли, анык пикирли йигит… Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң өзүне гөркезен ачык мугҗызасының гаршысында хайранда галып, дерхал көңлүни Ыслама ачан гахрыман…
Ол Ыслам билен шерепленмəнкə, Курайшың деми даш ярянларының бириди. Батыр, башарҗаң, анык пикирли йигитди. Умейр Бедир газадында мүшрүклериң хатарындады. Ковмы оны мусулманларың санының нəчедигини билмеги ве оларың ызында көмекчи гүйчлериниң бардыгыны-ёкдыгыны билмек үчин иберди.
Ол өврүлип геленсоң, ковмуна гөрен-эшиденлерини гең галып, гөйə мусулман ялы гүррүң берди. Сахабаларың бири-бирине болан хормат-сылагыны, хызматларыны ве пидакəрликлерини, шехитлик арзувы билен янышларыны, җеннете говушмак ислейишлерини гең галмак билен гүррүң берди:
-Эй, Курайыш җемагаты!.. Оларың санлары аздыр. Ызларында хем ярдамчы кувватлары-да гөрүнмейəр. Эмма мен оларың хер бирини өлүме сувсан кимселер ялы гөрдүм. Сизден бириңизи өлдүрмəн, оларың бири өлер өйдүп, пикир этмəң. Сизденем оларың саны ялы кишилер өлҗек болса, онда дурмушың манысы галармы? Шоңа гөрə белли бир карара гелиң…
Бу сөзлер Курайшың абрайлы кимселерине тəсир этди. Олардан сөвешмəн, Мекгə гайтмагы ичинден пикир эденлер хем болды. Эмма Эбу Җехилиң мен-менлиги, текепбирлиги ве гахар-газабы үстүн гелди. Сөвеш аташы якылды. Башларына гелен бела не ковмы, не-де өзи пəсгелчилик дөредип билди. Курайыш еңлише сезевар болуп, ызына дөнди.
Умейр ибни Вехб хем эндам-җаны яраланып, зордан Мекгə етди. Оглы есир болуп, Мединеде галды. Вагтың гечмеги билен Умейриң яралары говулашды. Эмма Ыслама душманчылыгы хас-да гүйчленди. Өзүниң Ресулаллаха ве эсхабына гөркезен гөргүлери ядына дүшүп, оглуна җеза берлеринден горкярды.
Ол бир гүн агасының оглы Сафван ибни Умеййе биле Кəбеде Хиҗир дийилйəн ерде отурып, хал- ягдай сорашярдылар. Гүррүң Бедир хелəкчилиги ве есирлер хакда барярды. Сафван:
-Бедирден соң дурмушың маны-мазмуны галмады-дийди. Умейр-де:
-Хава, догры айдяң... Мундан соң яшаныңа дегенок. Эгер берги-борҗум болмаса, чага-чугамы эклемек аладам болмасады, Мединə барып, Мухаммеди өлдүрердим. Оглумың эллеринде есир болмагы-да бу иш үчин иң говы баханадыр-дийди.
Сафван өрəн байды. Ол Бедирде йитирен якынларының арыны алмак ислейəрди. Умейриң бу сөзлерини пурсат билип, оңа:
-Умейр!.. Эгер Мухаммеди өлдүрсең, сениң əхли бергилериңи берейин. Тə өлйəнчəм чагаларыңа-да өз чагаларым ялы середерин. Малым оларың хеммесине етер-дийди. Умейриң ислеги-де шуды. Ол:
-Боляр, йөне бу əхтнамамызы гизле, хич киме айтма-дийип табшырды.
Умейр гылыҗыны зəхерледи. Дүесини мүнүп, ёла дүшди. Месҗиди Небевə (Пыгамберимизиң месҗидине) якын ерде дүесини чөкерип, гылыҗыны билине гушанып, месҗиде тарап йөрəп уграды. Хезрети Омар разыяллаху анху онуң узакдан болуп гелишини гөрүп:
-Бу Аллахың душманы Умейрдир. Бу ере хөкман бир эрбетлик үчин гелендир-дийип, дерхал Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң хузурына гелип, гөрен задыны гөрши ялы гүррүң берди. Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз:
-Оны мениң яныма гетириң-дийди.
Хезрети Омар разыяллаху анху гайдып, Умейриң эзенегинден тутуп, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң хузурына гетирди. Серверимиз Умейри бейле ягдайда гөрүп:
-Оны гойбер, Омар!.. Сен бейлерəк дур!.. Сен болса, голайыма гел, эй, Умейр!.. Голайлаш, эй, Умейр!-дийди. Голайлашанда Серверимиз ондан:
-Эй, Умейр! Бу ере нəме үчин гелдиң?-дийип сорады. Умейр:
-Оглум элиңизде есир. Бир ягшылык эдип оны бошадарсыңыз-дийип гелдим-дийди. Серверимиз ене совал берди:
-Бойнуңдакы гылыч нəме?
-Бу гылычдан нəме пейда? Бу ерде пейдасы дегер ялы, Бедирде пейдасы дегдими нәме?-дийди. Серверимиз:
-Маңа догрыңы айт. Сен бу ере нəме үчин гелдиң?-дийип, сорагыны ене-де гайталады. О-да:
-Айтдым ахырын, диңе оглум үчин гелдим-диенде, Серверимиз оңа:
-Эгер шейле болса, Хиҗирде Сафван ибни Умеййе билен эден əхтнамаң нəмеди? Ол ерде Бедирде гуя ташланан кимселер хакында гүррүң этдиңиз. Соңра сен: «Шу бергим-борҗум, чагаларым болмасады, гидип Мухаммеди өлдүрердим»-дийдиң.
Сафван хем бергилериңи бермеги, чагаларыңа серетмеги өз үстүне алды. Сенем шондан гөни туруп гайтдың. Эмма Алла Тагала сениң йүрегиңе дүвен бу ишиңи амала ашырмага ёл берҗек дəлдир-дийди.
Умейриң хайран галмакдан яңа реңки-пети үйтгеди. Сесини сандырадып зордан.
-Бу меселəни диңе Сафван икимиз геплешипдик. Янымызда хич ким ёкды. Ант ичйəн, бу хабары саңа Аллахың етирендиги шүбхесиздир. Инди сениң Ресулаллахдыгыңа ынандым. Мусулман болмагым үчин мени сениң яныңа иберен Аллаха йүзде-мүң шүкүр эдйəн…-дийди. Ыз яны билен келимейи-шехадат гетирип, Ыслам билен шерепленди.
Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз эсхабына:
-Доганыңыза динини ве Куръаны өвредиң. Есирини-де бошадың-дийип табшырды. Гысга вагтың ичинде динини ягшыҗа өвренен Умейр разыяллаху анху Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизден ругсат алып, Мекгə гайтды.
Сафван ибни Умеййе Мекгеде Курейшиң җемагатларына гатнашып:
-Мен сизе якын гүнлерде Бедриң чекдирен җебир-җепасыны унутдырҗак хабары айтҗакдырын-дийип, ики-яна кəкəлейəрди. Ол Умейри гелер вагтында гелмəнсоң, алада эдип, ёлагчылардан сорамага башлады.
Сафван ибни Умеййе Мединеден гелйəн бир топардан Умейр ибни Вехебиң Ыслама гирендигини эшитди. Йөне бу хабара ынанмады. Ол араларындакы əхтнама бил баглаярды. Умейриң Ыслама гирҗегини асла пикирем эдеси геленокды. Сафван төверегиндəкилери көшешдирип, гарашмагыны довам эдип йөркə, бир ерлерден Умейр ибни Вехб разыяллаху анху гелди. Ол Сафвана Мединедəки болуп гечен затлары еке-еке гүррүң берди. Баглашан əхтнамаларыны, араларындакы гүррүңлери хич киме билдирмедик халатында Серверимизиң əхли зады өзүне болшы ялы гүррүң беришини ве онуң хакыкатданам Пыгамбердигине ынаняндыгыны ве Ыслам билен шерепленендигини гүррүң берди.
Умейр разыяллаху анхуның Ыслама гириши ве Мекгə гайдышы улы бир хадыса болды. Ол шундан соң, бар гүйч-гайратыны Ысламы яйратмага багышлады. Энчеме мүшрүк онуң саясында Ысламың нуруна говушды. Мекгəниң фетхинден соңра, ол Сафваның мусулман болмагына себəп болды.
Ол Хезрети Омар разыяллаху анхуның дөврүнде Амр Ибни Ас разыяллаху анхуве иберилен көмекчи гошунларың бириниң гошунбашысы болды. Искендерие фетхинде-де улы гахрыманчылыклар гөркезди. Бейлеки кəбир шəхерлериң фетхине-де гатнашан Умейр ибни Вехб разыяллаху анху Хезрети Омарың халыпалыгының соңкы дөвүрлеринде арадан чыкды. Керемли Хак шепегатларына лайык эйлесин. Әмин.