بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ

Hikmetler ummanyndan:

Omar (r.a.) aýdypdyr: «Egerde gaýyba dawa edýär diýmeselerdi, men bäş hili ynsanyň jennetidigine şaýatlyk ederdim: 1) garyp adamyň öz maşgalasyny ekläp saklamagy; 2) adamsy razy bolan aýal; 3) öz mährinden ärine sadaka berýän zenan; 4) ene-atalary razy bolan ynsan; 5) günä edenden soň toba edýänler».

Başy » Makalalar » Акыда. Ымам Фахреддин Ибн Асакир

БИСМИЛЛӘХИРРАХМӘНИРРАХЫЙМ 

( Шу дүнйәде  хеммелере ве  Ахыретде диңе  ынананлара (мусулманлара)  Мерхеметли    Аллахтагаланың ады билен)

Акыда. Ымам  Фахреддин  Ибн  Асакир

Хер аклы ве иманы бар болан адам (мукаллеф- яшы кемала етен) хөкман билмели  зады: Бейик Аллахтагала -  Екетәк Хөкүмдардыр .     Ол хемме әлемлери дөретди- асмандакы ве ердәкилери, Ал-Аршы ве Ал-Күрсини, асманлары ве ер топраклары, оларың арасында ерлешйән хемме затлары. Онуң гүйҗи билен дөредилен хер-бир зат,хатда зерре ялы затлар хем Онуң хөкми болмаса херекет эдйән дәлдир. Онуң Дөретмекде, Хөкүм этмекде хич хили шәриги ёкдыр.Ол Бакы Дири ве хич киме ве хич зада мәтәч дәлдир.   Аллахтагалага -ядамак я укламак хич махсус дәлдир.  Ол ердәки ве сүвдакы (умманлардакы) хемме бар затлары билйәр,хатда хер  багдан ере гачян япрагың ве топракларда ерлешйән хер бир тохум барада хем билйәр.Онуң хемме чыглыклар ве гуры затлар барада хем хабары бар.Ол хер бир зады ве онуң мөчберини билйәр. Ол исләнини эдип билйәр.Ол хемме зада гүйҗи етйәр  ве хемме зат онуң Хөкүмүнде.Ол өз өзүнден бар болан, хич киме ве хич зада мәтәч дәлдир.Аллахтагалага хамду-сеналар (өвгүлер ) болсун, Ол хемме задың Эеси ве соңсуз Бакыдыр. Ол исләнини  җогапкәрчилиге чекйәр  ве ислән задыны дөредйәр. Иң овадан  Атлар  Онуңкыдыр (Эсма-үл-Хүсна). Ол бир зат дөреденде, Оңа хич ким пәсгелчилик эдип билмез. Ол бир зат беренде хич ким Оңа бөвет болуп билмез. Ол өз мүлкүнде ислән задыны эдип билйәр. Аллахтагала өз дөреден затларыны  нәхили җогапкәрчилиге чекеси гелсе чекйәр. Әлемлериң РАББИ  өз  эдйән ягшылыкларының гаршылыгыны ислемейәр ве җезадан горкмаяр. Ол хич киме ве хич затда бергили дәлдир ве хич ким Оны танкытлап билмез. Онуң хер бир эдйән ягшылыгы- Бирибарың Мерхемети билен ве хер бир берйән җезасы - Онуң Адалаты билен боляндыр. Аллахтагаладан Онуң нәме эдйәндигини соралмаяр, йөне олар (адамлар Ахыретде) хөкман сорага чекилерлер. Аллахтагала – хемме  дөредилен затлардан (махлуклардан) оввал хемише барды. Аллахтагала барада – “өң”  я-да “соң”, “ёкарсында” я-да “ашагында”,”сагында” я-да “чепинде”, “өңүнде” я-да “ызында”, “хеммеси” я “бөлеги” диймек болмаяр,хачанда “Ол бар вагты”,я “Ол ниреде болупдыр” , я “Ол нәхили” диймек асла болмаяр. Хич бир ериң-задың ёк вагты Аллахтагала хемише барды. Аллахтагала әлемлери ве вагты дөретди.    Аллахтагаланың  вагыт билен хич хили багланшыгы ёкдыр (ягны Ол хич гаррамаяр, өлмейәр  ве герек болса вагты саклаяр,тогтадяр)  ве Ол хич хили ери тутян дәлдир (мекансыз). Ол бир зат ислесе Оңа хич ким пәсгел берип билмез. Ол хемише хакыкаты айдын гөрйәр ве билйәр. Аллахтагаланың хемише барлыгының дүйп эсасыны   ве хемме сыпатларыны долы өвренмек ве билмек үчин- адам аклы эҗиз гелйәр ве оңа гүйҗи етмез. Бирибары  ве онуң хемме сыпатларыны хатда аклыңа ве гөз өңүне хем хич гетирип болмаз. Ол хич бир зада меңземез (Оны бир зада меңзетмек Ыслам  динындан чыкмакдыр). Ол хемме зады Эшидиҗи ве Гөрүҗидир.