Başy » Кuran » Mугаллым саны » 7-нҗи бап – Элип ве хемзе
الف و همزه
7-нҗи бап – Элип ве хемзе
Хемзе сөзүң башында, ортасында ве соңунда гелип билер:
1) Сөзүң башында хемзе үчин дирег хемише элип болуп дуряр. Бейле ягдайда хемзе элибиң үстүнде фатха билен я-да замма билен, сөзүң астында кесре билен гоюляр:* أ - أ - إ أجَـلْ – أمْ – إبْـرَة
Сөзүң башында гөркезилмән, диңе элибиң өзи гоюлса хем, хемзәниң бардыгыны аңладяр: اجل – ام – ابرة
2) Хемзе сөзүң ортасында و- ا – یхарпларының бириниң үстүнде я-да астында гоюыляр: مَـرْأ َ ة ْ – سُـؤَالْ – مَائِِـدَة ْ
3) Сөзүң соңунда و– ا – یхарпларының бири хемзе үчин дирег болуп билер: قـَرَأ – قـُرِئَ – لـُؤْلـُؤْ
Шейле хем хемзе сөзүң соңунда дирегсиз сетириң ёкарсында гоюляр: مَاءُ
Элип ве хемзе докуз дүрли гөрнүшде языляр:
اَ – أ – اْ – أ ْ – ﺊ – ؤ – ﺋ – ئ – ء
1) اَمَـرَ – اَخـَذ َ – قـَرَاَ – یَقـْرَا ُ
2) أمَـرَ – أخَذ َ – قـَـرََﺃ َ – یَقـْـرَﺃ ُ
3) یاْمُـرُ – یَاْخـُذ ُ – مَاْمُورْ – مَاْخـُوذ ْ
4) یَأ ْمُـرُ – یَأ ْخـُذ ُ – مَأ ْمُورْ – مَأ ْخـُوذ
5) قـُرِئَ – قـَارِئْ – مُبْتـَدِئْ – مُسْتـَهْزِئ
6) یُؤْمِنُ – مُؤْمِنْ – مَؤَذ ِّنْ–مُؤَلـِّفْ–لـُؤْلـُؤْ
7) قـٰائِلْ – قـٰائِمْ – سٰائِلْ – مٰائِلْ – رَئِـیسْ
8) بـِئـْسَ – بـِئـْرُ – سُئِلَ – یَسْئـَلُ – مَسْئـُولْ
9) شٰاءَ – سٰاءَ – جٰاءَ – یَشٰاءُ – مَسَاءُ
*****
شِـٓیْءَ – جـِٓـْیءَ – یَجـِٓیءُ–یَسِـٓیءُ–مَسِٓیءُ
شَیْءُ – فـَیْءُ – مِلْءُ – بُرْءُ–جُزْءُ–قِـرٰٰآءَة ْ
سُوٓءُ – یَسُـوٓءُ – وُضُوٓءُ – قـُرُوٓءُ – مُرُوٓءَة ْ
*****
اَلمَـرْءُ – اِمْرَأ َ – اِمْرئ ِ – اِمْرُؤْ
اَلـْجُـزْءُ – جُـزْأ َهٰا – جُـزْئِهٰا – جُـزْؤُهٰا