Başy » Kitaplar » ЗАХЫТЛЫК КИТАБЫ » СЕКИЗИНҖИ БӨЛҮМ АЛЛАНЫҢ ЗИКРИ ХАКДА
* * *
Абу Хурейра шейле диййәр: «Асман әхли ер әхлиниң өйлеринде Алланың ады агзалып дурса, сизиң асмандакы йылдызлары гөршүңиз ялы гөрерлер, ягны, ол өйи ол ерде зикр эдйәниң зикриниң мөчбери ялы гөрерлер».
* * *
Энес ибн Мәлик шейле диййәр: «Ресулалла Анна гүни аркасыны бир гуры төңңә дирәп, хутба окарды. Мусулманларың саны көпеленсоң, ол: «Мениң үчин бир мүнбер ясаң!» дийди.
Соң оңа бир мүнбер ясадылар. Бу мүнбер ики басганчаклыды. Пыгамберимиз ол төңңәни ташлап, мүнбере чыкды. Онда яңкы төңңе ышк ве эҗир билен янян бир кишиниң иңлейши ялы иңледи».
Энес үстүне шуны гошды: «Мен бу сеси метҗитде эшидйәрдим. Ол иңләп дурды. Соң пыгамбер мүнберден дүшүп, онуң янына барып, оны гуҗаклады. Төңңе хем сесини гойды».
Бу хадысы Энесден роваят эден Хасан Басры аглады. Ол шейле дийди: «Эй, мусулман җемагаты! Хатда бир төңңе Ресулалла болан ышгы себәпли аглаяр. Онуң билен душушмак ислейәнлер муңа хөвес билдирмәге хас мынасып дәлми?».
* * *
Абу Җөвза шейле диййәр: «Ресулалла шейле дийди: «Мынапыклар сизи икийүзли өйдйәнчәлер Алланы ятламагы довам этдириң!».
* * *
Ата шейле диййәр: «Хакыкатдан хем, йылдырым Алланы зикр эдйәне дегмез».
* * *
Зейт ибн Эслем шейле диййәр: «Хезрети Омар ибн Хаттап бир гиҗе даш-төвереги сынламага чыкды. Бир өйде ышык гөрди. Оңа голайлашды. Гөрсе, бир гарры аял таягы билен йүң сайярды ве шейле диййәрди:
Мухаммеде ягшылардан салават,
Сайлананлар саңа айтды салават.
Сәхерлерде аглап, кыямда дурдуң,
Мен сени ничик танамак исләрдим.
Йөне өлүмлер дүрли-дүрли,
Бирлешдирермикә мениң билен,
Ахырет өйи мениң сөен задымы.
Ол аял бу шыгры билен пыгамбери гөз өңүнде тутярды. Хезрети Омар отурып аглады. Соң ол аялың гапысыны какды. Аял:
— Ким? — дийип сорады.
Ол:
— Омар ибн Хаттап — дийип җогап берди.
Аял:
— Омары бу вагт гетирен нәме? — дийип сорады.
Хезрети Омар:
— Ач! Алла саңа мерхемет этсин! Саңа хич хили зыян ёк — дийди.
Ол аял гапыны ачды. Хезрети Омар өе гирип:
— Яңкы айдан сөзлериңи гайталап бер — дийди.
Ол хем гайталап берди. Ол аял шыгрың иң соңкы сетирине геленде, хезрети Омар:
— Мениң хем сиз билен биле гирмегим үчин дилег этмегиңи ислейәрин — диенсоң, ол аял:
«Омары хем, оны-да,
Багышла эй, Гаффар[1]!»
диен сетири айтды. Омар хем ондан разы болуп, ызына гайтды».
* * *
Хасан Басры шейле диййәр: «Ресулалла айтды: «Бир мөминиң янында адым агзалан махалы онуң маңа Алланың салаватыны ве саламыны гетирмезлиги хусытлык хөкмүнде гаралар». Гой, оңа Алланың рехмети ве саламатлыгы болсун!
* * *
Абдылла ибн Амыр ибн Рабыга какасының Ресулалланың: «Ким маңа салават гетирсе, перишделер хем маңа салават айдышы ялы, оңа хем салават гетирер. Шонуң үчин хем бенде салаваты исле көпелтсин, исле азалтсын!» – диендигини айтды.
* * *
Абдылла ибн Абу Талха какасындан роваят эдйәр: «Ресулалла бир гүн йүзүнде бушлуклы бир хабарың йылгырышы билен гелип, шейле дийди: «Маңа Җебрайыл гелип, шейле дийди: «Эй, Мухаммет! Ымматыңдан бир киши саңа салават гетиренде, мениң хем оңа он салават гетирмегим, шейле хем ымматыңдан бир киши саңа салам айданда, мениң хем оңа он салам бермегим сени разы этмезми?».
* * *
Абдылла ибн Месгут шейле диййәр: «Пыгамбер алайхыссалам айтды: «Аллатагаланың ер йүзүнде айланып йөрен перишделери бардыр. Олар ымматымың саламыны маңа етирерлер».
* * *
Хаммат Куфы шейле диййәр: «Ким пыгамбере салават айтса, хөкман онуң ады билен пыгамбере етирилер».
* * *
Яхя ибн Мухтар бизе Хасан Басрыдан роваят эдйәр: «Ол: «Алланың көмеги геленсоң»[2] аятларыны оканда, шейле диерди: «Алланың пыгамбери бу аятлардан соң, Алла хас хем якынлашды. Оны шатландыран, оңа ныгматы вада берен ерине чалтлык билен алып гиден Алла хамду-сена болсун!»[3].
* * *
Абу Хурейра шейле диййәр. «Мен бир гезек пыгамбер алайхыссаламдан:
— Эй, Алланың илчиси! Бизе нәме боляр? Сизиң яныңызда отуран махалымыз калпларымыз юкаляр. Дүнйәден эл чекип, ахырети ятлаярыс. Сениң яныңдан туранымыздан соң, дүнйәни сөййәрис, оңа арзув дуйярыс. Аялларымызы ве чагаларымызы ысгаярыс! — дийди.
Онда пыгамберимиз оңа:
— Сиз мениң янымда болан махалыңыздакы ягдайда болсадыңыз, элбетде, перишделер сизи өйлериңизде зыярат эдердилер. Эгер сиз гүнә иш этмеседиңиз, элбетде, Аллатагала гүнәлери ве тобалары себәпли өзлерини багышлаҗак башга бир махлук ярадарды — дийди.
Мен ондан:
— Эй, Алланың илчиси! Махлукат[4] нәмеден ярадылды? — дийип сорадым.
Онда ол:
— Сувдан — дийди.
Мен:
— Эй, Алланың илчиси! Маңа җеннетден хабар бер. Онуң бинасы нәмеден? — дийип сорадым.
Ол:
— Бир керпиҗи алтын, бир керпиҗи күмүш, палчыгы якымлы ыслы мүшкдир. Топрагы загпыран ялы. Чагыллары дүр ве якут. Ол ере гирен рахатлыга говшар, кынчылык чекмез. Эбеди яшар, хич хачан өлмез. Эшиклери көнелмез, яшлыгы вагтлайын болмаз — дийди».
Соң Ресулалла шулары айтды: «Үч кишиниң дилеги рет эдилмез:
1. Адалатлы патышаның эден дилеги;
2. Ораза тутяның агзыны ачян махалы эден дилеги;
3. Мазлумың[5] эден дилеги.
Буларың дилеглери үчин асман гапылары ачылар. Бу дилеглер булутларың үстүне чыкарылар. Реббимиз оңа назар салып, шейле диер: «Ыззатымдан ант ичйәрин, бир заман соң болса хем, элбетде, саңа көмек эдерин!».
* * *
Абдылла ибн Хубейра шейле диййәр: «Абу Хурейра шейле дийди: «Намаз Алла якынлашмакдыр. Садака фидйедир[6] (ягны өзүңи довзах одундан халас этмекдир). Ораза совутдыр.
Намаз оканың мысалы бир адамың дөвлет ёлбашчысындан өзүниң етмезчилигини соранда, онуң ишини битириши ялыдыр.
Садака берениң мысалы бир адамың есир дүшенде, фидйе берип өзүни халас эдиши ялыдыр.
Ораза тутаның мысалы душман билен йүзбе-йүз болан ве үстүнде мәкәм совуды болан адам ялыдыдыр».
* * *
Абу Хурейра шейле диййәр: «Гул намаза дуран махалы, ол улы бир макамдадыр. Алланың хузурында дурандыр. Онуң билен гизлин гүрлешйәндир ве ондан разычылык сораяндыр. Ол Аллатагаланың өңүнде дурандыр. Алла онуң сөзүни эшидйәндир, эдйән ишини гөрйәндир, небсиниң оны васваса саляндыгыны билйәндир. Шонуң үчин хем ол Аллатагала калбы ве бедени билен йөнелсин! Соң гөзүни горкы билен Аллатагаланың ахыретде җемалыны исләп, өз максадына өвүрсин я-да ере индерсин! Бейле херекет онуң гафлатыны азалдар. Тә намазындан айрылянча гөзлерини башга тарапа өвүрмесин. Эли-аягы билен бир зады херекет этдирмесин. Беден агзаларыны ойнатмасын. Ине, шейле эдене бушлук бер! Хич ким Эзиз ве Җелил Алланың көмеги болмаздан гүйч эеси дәлдир».
* * *
Муҗахыт Аллатагаланың: «Алла боюн эгип намаза дуруң»[7] аяты хакда шейле дийди: «Рукуг, хушуг[8] ве гөзлери сежде ере дикмек Алла боюн эгмекдир. Агзаларың херекетсизлиги Аллатагаланың рехметиндендир».
Соң ол шейле дийди: «Алымлар намаза дуранларында, намазда вагтлары гөзлерини бир зада дикмекден я-да бир зада өвүрмекден, ердәки чагыл дашларыны ойнашдырмакдан, дүнйә дегишли бир зат билен өзүни мешгул этмекден Алладан горкардылар».
* * *
Омар ибн Абдылэзиз шейле диййәр: «Өңлер алымлар Аллатагаладан горкуп, намазда Алланың хузурында дуркалар, гөзүни өңе дикмекден дашда дурардылар».
* * *
Мүслим ибн Есар шейле диййәр: «Хакыкатдан хем, сен бир эмириң өңүнде дуркаң, хайышыңы тиз битирмеги үчин өзүңи хушуг ичинде алып барарсың?».
Оңа:
— Намаздакы кишиниң серетмели ери ниреси? — дийилди.
Онда ол:
— Сеҗде ери гөзелдир — дийди.
* * *
Меймун ибн Җабан шейле диййәр: «Мен Мүслим ибн Есарың гысга я-да узын окасын, хич бир намазда гөзлерини сага-чепе өврендигини гөрмедим».
Соң ол шейле дийди: «Метҗидиң бир яны йыкылыпды. Онуң сесинден базардакылар хем горкдулар. Ол метҗитде болса-да, гөзүни шол йыкылан ере хем өвүрмеди».
* * *
Җапар ибн Хайян шейле диййәр: «Мүслим ибн Есарың янында онуң намазда гөзүни сага-чепе өвүрмейәнлиги барада айдылды. Ол хем: «Сиз мениң калбымың нирелердедигини ниреден билйәрсиңиз?» дийди.
* * *
Хейсем ибн Җемилиң ве Абдылла ибн Мүбәрегиң билеликде роваят эден хадысында шейле дийилйәр: «Энес ибн Мәлик пыгамбер алайхыссаламдан шейле хадыс айтды: «Шейле бир заман гелер вели, бир киши хеммелер үчин дилег эдер. Аллатагала оңа: «Диңе өзүң үчин дилег эт, кабул эдейин. Хеммелер үчин дилег этме! Себәби мен олара гахар-газаплы» диер».
[1] Гаффар – Алланың бир ады. Манысы: «Көп багышлайҗы, гүнә багышлайҗы».
[2] Гурханың 110-нҗы («Наср») сүресиниң 1-3-нҗи аятлары.
[3] Ягны «Наср» сүреси пыгамберимизиң дүнйәден гайтмагының якынлашандыгы барада хабар берйәр.
[4] Махлукат — әхли ярадылан затлар, җанлы-җеменде.
[5] Мазлум — зулум эдилен.
[6] Фидйе – төлег пулы.
[7] Гурханың 2-нҗи («Бакара») сүресиниң 238-нҗи аяты.
[8] Хушуг – калбың ве бедениң икисиниң билеликде горкы ичинде болмагы, дуркуң билен горкмак.